Karadeniz'de İlk Ruslar ve Şarkel'in İnşası

http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Makaleler/269/269_2/269_2.html

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2010

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXXIV

Sayı:

269

Sayfa Aralığı:

71-111

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

The Slavs, who were living peacefully under the Khazars and constantly expanding eastward, appear on the Don basin at the beginning of the 8th century. This place is situated on the fur trade route for between Northern Europe and Black Sea coast. Simultaneously, the Rus’, a Nordic tribe from Sweden, entered among the Slav masses as warrior-traders, and came to the Khazar ethnic borders probably in the second half of the 8th century, but definitely at the beginning of the 9th century. Thus means they began to become acquainted with the Black Sea world. Apart from their commercial activities the Rus’ sometimes tested their military might in the areas they reached. In one such occasion in 830’s, they inflicted great harm on the Khazars, whom they had caught unprepared along the Don river. The latter in turn defeated them with the help of the Magyars, and subdued vast regions toward the Baltic during their counterattack. That the Khazars constructed the castle Sarkel on the Don, that Russian embassy in İstanbul could not return home due to ‘fierce’ peoples and had to go via the Frank domain, and that the Magyars rose in Black Sea affairs as an active force were all inter-related developments in the same period. Consequently, even though they had to strive for more than 8,5 centuries to reach the coasts, the Rus’/Russians became one of the determinative forces in the Black Sea basin.

Keywords: Early Rus’, Varangians, Vikings, Khazars, Magyars, Sarkel, Black Sea.

***

Hazarlara tâbi olarak barışçıl bir ortamda yaşayan ve sürekli doğuya doğru yayılan Slavlar 8. yy başlarında Don boylarında idiler. Bu bölge Kuzey Avrupa ile Karadeniz arasındaki eski kürk yolunun üzerinde idi. Aynı dönemde savaşçı-tüccarlar olarak Slavların arasına dalan bir İsveç kabilesi olan Ruslar, belki 8. yy’ın ikinci yarısında, ama kesinlikle 9. yy başlarında kendilerini Hazar etnik sınırlarında bulmuşlar ve dolayısıyla Karadeniz dünyası ile tanışmaya başlamışlardır. Ruslar gittikleri yerlerde ticaretin yanında zaman zaman askeri güçlerini de denemişlerdir. Bunlardan birinde, 830’lardaki bir çatışmada hazırlıksız yakaladıkları Hazarlara Don nehri boylarında büyük zarar verdiler. Hazarlar ise Macar yardımıyla onları yendiler ve karşı taarruz ile Baltık istikametinde pek çok yeri egemenliklerine aldılar. Hazarların Don nehri kıyısında Şarkel adlı bir kale yapmaları, İstanbul’da bulunan Rus elçilerinin yol kesildiği için memleketlerine dönememeleri ve Batı Avrupa yolunu kullanmaları, bu arada Macarların etkin bir güç olarak Karadeniz havzası siyasetlerine dahil olması hep aynı günlerde gerçekleşen birbiriyle bağlantılı olaylardır. Sonuçta, sahile inmek için 8,5 asır daha çabalamaları gerekse de, en azından 830’lardan itibaren Ruslar Karadeniz havzasındaki önemli güçlerden biri haline gelmişlerdir.

Anahtar kelimeler: Erken Rus tarihi, Vareng, Viking, Hazar, Macar, Şarkel, Karadeniz.

Keywords: Early Rus’, Varangians, Vikings, Khazars, Magyars, Sarkel, Black Sea.

***

Hazarlara tâbi olarak barışçıl bir ortamda yaşayan ve sürekli doğuya doğru yayılan Slavlar 8. yy başlarında Don boylarında idiler. Bu bölge Kuzey Avrupa ile Karadeniz arasındaki eski kürk yolunun üzerinde idi. Aynı dönemde savaşçı-tüccarlar olarak Slavların arasına dalan bir İsveç kabilesi olan Ruslar, belki 8. yy’ın ikinci yarısında, ama kesinlikle 9. yy başlarında kendilerini Hazar etnik sınırlarında bulmuşlar ve dolayısıyla Karadeniz dünyası ile tanışmaya başlamışlardır. Ruslar gittikleri yerlerde ticaretin yanında zaman zaman askeri güçlerini de denemişlerdir. Bunlardan birinde, 830’lardaki bir çatışmada hazırlıksız yakaladıkları Hazarlara Don nehri boylarında büyük zarar verdiler. Hazarlar ise Macar yardımıyla onları yendiler ve karşı taarruz ile Baltık istikametinde pek çok yeri egemenliklerine aldılar. Hazarların Don nehri kıyısında Şarkel adlı bir kale yapmaları, İstanbul’da bulunan Rus elçilerinin yol kesildiği için memleketlerine dönememeleri ve Batı Avrupa yolunu kullanmaları, bu arada Macarların etkin bir güç olarak Karadeniz havzası siyasetlerine dahil olması hep aynı günlerde gerçekleşen birbiriyle bağlantılı olaylardır. Sonuçta, sahile inmek için 8,5 asır daha çabalamaları gerekse de, en azından 830’lardan itibaren Ruslar Karadeniz havzasındaki önemli güçlerden biri haline gelmişlerdir.

Anahtar kelimeler: Erken Rus tarihi, Vareng, Viking, Hazar, Macar, Şarkel, Karadeniz.

Hüseyin Yılmaz 26 Nisan 2011 Salı 00:00

The Annals of St-Bertin. Ninth Century Histories, Vol.I, çev. Janet L. Nelson, Manchester, 1994.
Artamonov, M. A., Hazar Tarihi, çev. D. Ahsen Batur, İstanbul, 2004.
el-Belâzurî, Fütûhu'l-Buldân, çev... Daha fazla göster »

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Bu esere ait soru bulunmamaktadır.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Omeljan PRITSAK

“Rusların Kökeni”

Omeljan Pritsak Armağanı. A tribute to Omeljan Pritsak.

Makale Türkçe Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

256 kez

görüntülendi.

Ayşe KAYAPINAR

“Bulgarların Balkanlara Göçü ve Tuna Bulgar Devleti”

Balkanlar El Kitabı.

Makale Türkçe Tarih Avrupa Balkan

Bu Makale

74 kez

görüntülendi.

Mihail İllarionoviç ARTAMONOV , Mihail İllarionoviç ARTAMONOV

Hazar Tarihi: Türkler, Yahudiler, Ruslar

İstanbul, 2004, Selenge Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

13 kez

görüntülendi.

Ioannes KANTAKUZENOS

Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae

Bonn, 1828, .

Kitap Latince Bizans Tarih

Bu Kitap

13 kez

görüntülendi.

Hakkı Dursun YILDIZ

“Hazarlar Arasında Müslümanlığın Yayılması”

VIII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri.

Makale Türkçe Tarih Genel Türk Anadolu

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

“Hazarların Musevileşmesine Dair Bir Belge: Kenize Mektupu”

Karadeniz Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya Türk Anadolu

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

“The Varangian Russian Controversy: The First Round”

Hazar Çalışmaları

İstanbul, 2006, Selenge Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Türk Anadolu

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Dimitri Obolensky

The Byzantine Inheritance of Eastern Europe.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

George OSTROGORSKY

Bizans Devleti Tarihi

Ankara, 1991, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Bizans Tarih Avrupa Anadolu

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Constantin PORPHYROGÉNÈTE

De Administrando Imperio

Washington, 1967, .

Kitap Portekizce Tarih

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

The Chronicle of Theophanes Confessor

New York, 1997, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

D. M. DUPLOP

Hazar Yahudi Tarihi

İstanbul, 2008, Selenge Yayıncılık.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Türk Anadolu

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

“The Gesta Hungarorum ofg Anonymus, the Anonymous Notary of king Béla: A Translation”

The Slavonic and East Europen Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Türk Halkları Tarihine Giriş

Ankara, 2006, Karam Yayınları.

Kitap Türkçe Orta Asya

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

“The Question of the Rus’ Qağanate”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

“The Names of the Dnieper Rapids in Chapter 9 of Constantine Porphyrogenitus’ De Administrando Imperio”

Scando-Slavica.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Karoly CZEGLEDY

“Šarkel: An Ancient Turkish Word for House”

Aspects of Altaic Civilization (5th PIAC 1962).

Makale İngilizce Tarih Genel Türk Anadolu

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Yusuf Ziya YÖRÜKAN

Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Ortaçağda Türkler

İstanbul, 2004, Gelenek Yayınları.

Kitap Türkçe Coğrafya Orta Çağ Tarih Genel Türk Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ahmed BELAZURİ

Futûhu’l Buldân

Ankara, 2002, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kitap Osmanlıca Yakın Çağ Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

D. S. LİHAÇEV

Povest’ vremennıx let po Lavrent’evskoy letopisi

Moskva, 1950, .

Kitap Rusça Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Jacob R. MARCUS

The Jew in Medieval World: A Source Book

Cincinati, 1999, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Mualla UYDU YÜCEL

İlk Rus Yıllıklarına Göre Türkler

Ankara, 2007, Ttk.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Wladyslaw DUCZKO

Viking Rus. Studies on the Presence of Scandinavians in Eastern Europe

Leiden-Boston, 2004, .

Kitap İngilizce Tarih Avrupa Avrupa

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

“The Norman Theory on the Origin of the Russian State”

Russian Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Porphyrogenitus CONSTANTİNE

De Administrando Imperio. Vol.II: Commentary

London, 1962, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Istvan ZİMONYHİ

The Origins of the Volga Bulghars

Szeged, 1990, .

Kitap İngilizce Tarih Balkan

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

“On the Origin of the Khazar Diarchy and the Circumstances of Khazaria’s Conversion to Judaism”

The Turks.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Akdes Nimet Kurat

“Abū Muhammad Ahmad bin Acsam al-Kūfî’nin Kitāb al-Futūh’u”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi.

Makale Osmanlıca Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

“Irano-Turcica: The Khazar Sacral Kingship Revisited”

Acta Orientalia Hungaricae.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Hungarians and Europe in the Early Middle Ages

Budapest, 1999, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

“Why Dirhams First Reached Russia”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Richard Nelson Frye

“Byzantine and Sasanian Trade Relations with Northeastern Russia”

Dumbarton Oaks Papers.

Makale İngilizce Bizans Tarih 04. yy 05. yy Anadolu

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

S. FRANKLIN , Jonathan SHEPARD

The Emergence of Rus. 750-1200

London-New York, 1996, .

Kitap İngilizce 12. yy 13. yy Tarih 10. yy 11. yy 08. yy 09. yy Rusya Balkan

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Yevreysko-Xazarskaya Perepiska v X veke

Leningrad, 1932, .

Kitap Azerice Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

İbn HURDAZBİH

Yollar ve Ülkeler Kitabı

İstanbul, 2008, Kitabevi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

N. KARAMZIN

İstoriya Gosudarstva Rossiyskago

Petersburg, 1851, .

Kitap Slovence Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Jonathan SHEPARD

“The Origins of Rus’ (c.900-1015)”

The Cambridge History of Russia.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

“Doğu Avrupa Türk Tarihinin Anahatları. Altınorda Öncesi Dönem”

Karadeniz Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya Türk Avrupa

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Ali EL-MESUDÎ

Murûc ez-Zeheb (Altın Bozkırlar)

İstanbul, 2004, .

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Genel Türk

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

“The Khazar Byzantine World of the Crimea in the Early Middle Ages: The Relgious Dimention”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Bizans Tarih 04. yy 05. yy Anadolu

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

S M SOLOVYOV

Soçineniya -I-: İstoriya Rossii s drevneyşix vremen

Moskva, 1988, .

Kitap Rusça Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Bey ile Büyücü. Avrasya’da Tanrı, Hükümdar, Devlet ve İktisat Hakkında Dilin Söyledikleri

İstanbul, 2006, .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

A. Z. VİNNIKOV

“Kontaktı Donskix Slavyan s Alano-Bolgarskim Mirom”

Sovetskaya Arxeologiya.

Makale Azerice Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“The First Russian State: An Apppraisal of the Soviet Theory”

Speculum.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

S. H. CROSS

“Primitive Civilization of the Eastern Slavs”

American Slavic and East European Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

S. H. CROSS

“The Scandinavian Infiltration into Early Russia”

Speculum.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Menashe GOLDELMAN

“On the Location of the Khazarian City of Al-Baydā”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“The Decline of the Khazars and the Rise of the Varangians”

American Slavic and East European Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Roman K. KOVALEV

“What Does Historical Numismatics Sugeest about the Monetary History of Khazaria in the Ninth Century? - Question Revisited”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“İstoriçeskaya Geografiya azarskogo Kaganata (V-XIII vv) (Çast 4 i 5)”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İspanyolca Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“Medieval Baltic Tribes”

American Slavic and East European Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“When did Dirhams First Reach the Ukraine?”

Harvard Ukrainian Studies.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“Medieval Islamic Copper Coins from European Russia and Surrounding Regions: The Use of the Fals in Early Islamic Trade with Eastern Europe”

Journal of the American Oriental Society.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“When Did Rūs/Rus’ First Visit Khazaria and Baghdad?”

Archivum Eurasiae Medii Aevi.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“Obrazovaniye drevnerusskogo gosudarstva i pervıy ego pravitel”

Voprası İstorii.

Makale Slovence Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Omeljan PRITSAK

“The Invitation to the Varangians”

Harvard Ukrainian Studies.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“The Routes of the Radanites”

The Jewish Quarterly Review.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Aleksandr Aleksandrovich Vasiliev

“The Second Russian Attack on Constaptinople”

Dumbarton Oaks Papers.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Roman ZAKHARİİ

The Historiography of Normanist and Anti-Normanist Theories on the Origin of Rus

Oslo, 2002, MASTER.

Tez İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Tez

0 kez

görüntülendi.

I. BOBA

Nomads, Northmen and Slavs

Wiesbaden, 1967, .

Kitap Almanca Tarih Avrupa

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

“The Problem of the Early Russian Campaigns in the Black Sea Area”

American Slavic and East European Review.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

The Origin of Russia

London, 1954, .

Kitap İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

B.A. Rybakov

Early Centuries of Russian History

Moscow, 1965, .

Kitap İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

The Deeds of the Hungarians

Budapest, 1999, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

A Histort of Russia I: Ancient Russia

New Heaven, 1946, .

Kitap İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Janet L. NELSON

The Annals of St-Bertin. Ninth Century Histories, Vol.I

Manchester, 1994, .

Kitap İngilizce Tarih 19. yy

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Pavel DOLUKHANOV

The Early Slavs: Eastern Europe from the Initial Settlement to the Kievan Rus

London, 1996, .

Kitap İngilizce Tarih Avrupa Avrupa

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

I. B. GREKOV

Kiev Rus

Moskow, 1959, .

Kitap Rusça Tarih Rusya Balkan

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

“The Economy of the Khazar Khaganate”

The World of the Khazars: New Perspectives - Selected Papers from the Jerusalem 1999 International Khazar Colloquium.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“Khazaria and Rus’: An Examination of Their Historical Relations”

The World of the Khazars: New Perspectives - Selected Papers from the Jerusalem 1999 International Khazar Colloquium.

Makale İngilizce Tarih Rusya Balkan

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

“The Khazars and the Magyars”

The World of the Khazars: New Perspectives - Selected Papers from the Jerusalem 1999 International Khazar Colloquium.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.