Van Gölü'nde Vapur İşletme Teşebbüsleri (1879-1907)

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Fahrettin TIZLAK

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2000

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXIV

Sayı:

240

Sayfa Aralığı:

467-586

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1562081

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

ürklerin, Anadolu'ya gelmezden önce de denizcilik ile ilgilendikleri ve bu ilginin, Anadolu'da, Osmanlılar zamanında daha da artmış olduğu ve özellikle XVI. yüzyılda bu alanda önemli ilerlemelerin kaydedilmiş olduğu bilinmektedir. Bu konudaki ilerlemelerin sadece askeri boyutlu olmadığı, bunun yanında sivil taşımacılık alanında da Osmanlının kendi çapında önemli atılımlar gerçekleştirmiş olduğu bilinen bir başka husustur.

Ancak, Osmanlı'nın belirli bir dönemden itibaren her boyutlu olarak yaşadığı dejenerasyonun ve çağdaşı olan Avrupa ülkelerine göre geri kalmışlığının bu alanda da kendisini hissettirmiş olduğu bir başka gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır ki, ta, XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren özellikle İngiliz gemi teknolojisinin ürünlerinin ve Avrupalı müteşebbislerin Osmanlı ülkesine ve sularına girmesine kadar. Ancak bundan sonradır ki, Osmanlı tebasından kişilerin Osmanlı sularında yolcu ve yük taşımaya yönelik faaliyetlere başlamış olduklarını görüyoruz.

Bu türden faaliyetlere sahne olan Osmanlı sularından biri de Van Gölü'dür. Bu gölde vapur işletmek üzere Abraham Kafafyan ve Artin Efendinin 1870'li yılların sonlarına doğru harekete geçerek, uzun uğraşlardan sonra bu konuda imtiyaz almış olduklarını biliyoruz. Ancak, bölgesel şartlar nedeni ile bu imtiyaz bir türlü yürürlüğe konulamamıştır. Bunun ardından, Anadolu Islahatı Umum Müfettişi Yaver Şakir Paşa'nın teklifleri doğrultusunda söz konusu gölde bu sefer devlet tarafindan vapur işletilmesi gündeme gelir ve uzun zaman alan faaliyetlerin sonucunda 1907 yılında Van Gölü'nde vapur işletilmeye başlanır.

Ancak, Osmanlı'nın belirli bir dönemden itibaren her boyutlu olarak yaşadığı dejenerasyonun ve çağdaşı olan Avrupa ülkelerine göre geri kalmışlığının bu alanda da kendisini hissettirmiş olduğu bir başka gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır  ki, ta, XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren özellikle İngiliz gemi teknolojisinin ürünlerinin ve Avrupalı müteşebbislerin Osmanlı ülkesine ve sularına girmesine kadar. Ancak bundan sonradır ki, Osmanlı tebasından kişilerin Osmanlı sularında yolcu ve yük taşımaya yönelik faaliyetlere başlamış olduklarını görüyoruz.

Bu türden faaliyetlere sahne olan Osmanlı sularından biri de Van Gölü'dür. Bu gölde vapur işletmek üzere Abraham Kafafyan ve Artin Efendinin 1870'li yılların sonlarına doğru harekete geçerek, uzun uğraşlardan sonra bu konuda imtiyaz almış olduklarını biliyoruz. Ancak, bölgesel şartlar nedeni ile bu imtiyaz bir türlü yürürlüğe konulamamıştır. Bunun ardından, Anadolu Islahatı Umum Müfettişi Yaver Şakir Paşa'nın teklifleri doğrultusunda söz konusu gölde bu sefer devlet tarafindan vapur işletilmesi gündeme gelir ve uzun zaman alan faaliyetlerin sonucunda 1907 yılında Van Gölü'nde vapur işletilmeye başlanır.