Kadı Burhaneddin Karşısında Bir Selçuklu Şehzadesi Kılıç Arslan

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Zerrin Günal ÖDEN

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2000

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXIV

Sayı:

241

Sayfa Aralığı:

847-862

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1545942

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Türkiye Selçuklu Devleti'nin II. Gıyaseddin Mesud'un 1308' de vefatı ile sona erdiği genellikle kabul edilen bir görüştür. Bununla beraber, Selçuklu hanedanından gelen şehzadeler mücadelelerini kısmen de olsa sürdürmüş görünmektedir. Bunlardan biri de 1363-1381 yılları arasında Kadı Burhaneddin Ahmed karşısında iktidar mücadelesi veren Selçuklu şehzadesi Kılıç Arslan'dır.

O, Sultan II. Mesud'un oğlu Taceddin Altunbaş'ın neslinden Mesud Çelebi'nin oğluydu. Koyulhisar' da bağımsız bir bey gibi hüküm süren Kılıç Arslan, Havza kazasını tamamen kendisine ait bir çiftlik gibi kabul etmesi dolayısıyla Taşanoğlu Umur Bey ile arası açılmıştı. Onun bu tutumu Amasya emiri Hacı Şadgeldi Paşa ile arasının açılmasına sebep oldu. Bu sebeple bir süre amcası Keyhüsrev ile birlikte Erzincan emiri Hüseyin Bey'in yanında kaldı.

Kılıç Arslan'ı bir süre sonra Eretna Beyi Alaeddin Ali Bey'in yanında beyliğin ileri gelen emirleri arasında görüyoruz. Ancak onun bu konumu Eretna veziri Kadı Burhaneddin ile karşı karşıya gelmesine neden oldu. Dönemin kaynağı Bezm u Rezm , Kılıç Arslan ile Kadı Burhaneddin arasındaki soğuk savaşı ve gizli rekabetin hikayesini tüm açıklığı ile gözler önüne sermektedir. Ne yazık ki, bu cesur Selçuklu şehzadesinin mücadelesi Kadı Burhaneddin'in acımasız ve kurnaz politikasına yenik düşmüştür. Kadı Burhaneddin'in Kılıç Arslan'ı bertaraf ettikten hemen sonra , Eretna Devleti yerine kendi adına bir beylik kurarak sultanlığını ilan etmesi bu son Selçuklu şehzadesinin Eretna Devleti'nin son yıllarında ne derece etkin bir rol oynadığının göstergesidir.

O, Sultan II. Mesud'un oğlu Taceddin Altunbaş'ın neslinden Mesud Çelebi'nin oğluydu. Koyulhisar' da bağımsız bir bey gibi hüküm süren Kılıç Arslan, Havza kazasını tamamen kendisine ait bir çiftlik gibi kabul etmesi dolayısıyla Taşanoğlu Umur Bey ile arası açılmıştı. Onun bu tutumu Amasya emiri Hacı Şadgeldi Paşa ile arasının açılmasına sebep oldu. Bu sebeple bir süre amcası Keyhüsrev ile birlikte Erzincan emiri Hüseyin Bey'in yanında kaldı.

Kılıç Arslan'ı bir süre sonra Eretna Beyi Alaeddin Ali Bey'in yanında beyliğin ileri gelen emirleri arasında görüyoruz. Ancak onun bu konumu Eretna veziri Kadı Burhaneddin ile karşı karşıya gelmesine neden oldu. Dönemin kaynağı Bezm u Rezm , Kılıç Arslan ile Kadı Burhaneddin arasındaki soğuk savaşı ve gizli rekabetin hikayesini tüm açıklığı ile gözler önüne sermektedir. Ne yazık ki, bu cesur Selçuklu şehzadesinin mücadelesi Kadı Burhaneddin'in acımasız ve kurnaz politikasına yenik düşmüştür. Kadı Burhaneddin'in Kılıç Arslan'ı bertaraf ettikten hemen sonra , Eretna Devleti yerine kendi adına bir beylik kurarak sultanlığını ilan etmesi bu son Selçuklu şehzadesinin Eretna Devleti'nin son yıllarında ne derece etkin bir rol oynadığının göstergesidir.

Ali Tüzel 25 Nisan 2011 Pazartesi 00:00

Hamdullah Kazvini,Tar-i Güzide,nşr.Abd el-Husayn Nevai,Tahran 1836-1839,s.480;O.Turan,Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi,İstanbul,1984.s.645
Tarih-i Al-i Selçuk der Anadolu,Anadolu Selçukluları Dev... Daha fazla göster »