Osmanlı Muhalefet Geleneğinde Yeni Bir Dönem: İlk Siyasi Bildiriler

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Fikret SARICAOĞLU

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2000

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXIV

Sayı:

241

Sayfa Aralığı:

901-920

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1546058

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Kuruluşundan îtibaren Osmanlı Devleti'ndeki siyasî muhalefet örneklerinin tabiî olarak konjonktürel bir anlayışla tezahür ettiği, devletin ve toplumun geleneklerine paralel bir çeşitlilik gösterdiği bilinmektedir. Sözlü ve yazılı muhalefete dâir daha erken dönemlere âit bilgilere ulaşılmakla beraber, Küçük Kaynarca Barış Antlaşması'nın kabulünün ardından artan tepkiler ve "kağıd"lar, doğrudan Sultan I. Abdülhamid'e ( 1774-1789) yönelik bir siyasî bildirinin gizlice yazılmasına doğru bir seyr izlemiş ve Osmanlı Arşivi'nde bulunan bildiri metninin orijinali de bu belge türünün ilk ulaşılan örneği olmuştur.

Osmanlı tarihinde ilk defa Kırım gibi halkı Müslüman bir bölgenin Rusya tarafından işgâl ve ilhâkına seyirci kalındığı şeklinde yükselen muhalif sesler, bildirilerle birlikte arkasında Yeniçeri Ocağı'nın arandığı kundaklama vakaları olarak Saray'a ve İstanbul halkına duyurulmaktaydı. I. Abdülhamid'e yönelik tehditlerin tekrarlandığı ve modern anlamıyla muhtıra biçiminde olan bildiride, kısaca Rusya ve Avusturya'ya karşı yürütülen savaşın bitirilmesi gerektiği, Kırım'ın kaybından dolayı onun da sorumlu olduğu vurgulanmakta ve üst dereceli bütün görevlilerin değişimi istenmekteydi. 1789'da Paris’te gelişen ihtilâl hareketleriyle eşzamanlı olan bildiride Yeniçeri Ocağı'nın imzası bulunmasına rağmen, Abdülhamid ve Sadâret Kaymakamı, Kapdân Paşa Sebîli'ne gizlice bırakılan "kâğıd"ı, savaşılan devletlerin bir tertibi veya Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın bir manevrası olarak değerlendirmekteydi.

Osmanlı tarihinde ilk defa Kırım gibi halkı Müslüman bir bölgenin Rusya tarafından işgâl ve ilhâkına seyirci kalındığı şeklinde yükselen muhalif sesler, bildirilerle birlikte arkasında Yeniçeri Ocağı'nın arandığı kundaklama vakaları olarak Saray'a ve İstanbul halkına duyurulmaktaydı. I. Abdülhamid'e yönelik tehditlerin tekrarlandığı ve modern anlamıyla muhtıra biçiminde olan bildiride, kısaca Rusya ve Avusturya'ya karşı yürütülen savaşın bitirilmesi gerektiği, Kırım'ın kaybından dolayı onun da sorumlu olduğu vurgulanmakta ve üst dereceli bütün görevlilerin değişimi istenmekteydi. 1789'da Paris’te gelişen ihtilâl hareketleriyle eşzamanlı olan bildiride Yeniçeri Ocağı'nın imzası bulunmasına rağmen, Abdülhamid ve Sadâret Kaymakamı, Kapdân Paşa Sebîli'ne gizlice bırakılan "kâğıd"ı, savaşılan devletlerin bir tertibi veya Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın bir manevrası olarak değerlendirmekteydi.

Merve Kılıç

“Osmanlı İmparatorluğu Hakkında Çeşitli Konularda Yazılan Makaleler”.

402 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

9742 kez

görüntülendi.

Özlem Arslan

“Yeni Osmanlılar Kaynakçası”.

26 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

277 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Halil İNALCIK

“Sultanizm Üzerine Yorumlar: Max Weber'in Osmanlı Siyasal Sistemi Tiplemesi”

Dünü ve Bugünüyle Toplum ve Ekonomi.

Makale Türkçe

Bu Makale

503 kez

görüntülendi.

Madeline Carol Zilfi

“Kadızadeliler: Onyedinci Yüzyıl İstanbul'unda Dinde İhya Hareketleri”

Türkiye Günlüğü Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

94 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

Celali İsyanları (1550-1603)

Ankara, 1963, D.T.C.F..

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu 17. yy

Bu Kitap

81 kez

görüntülendi.

Kemal Beydilli

Büyük Friedrich ve Osmanlılar: XVIII. Yüzyılda Osmanlı-Prusya Münasebetleri

İstanbul, 1985, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.

Kitap Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı

Bu Kitap

46 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“Rüstem Paşa ve Hakkındaki İthamlar”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

35 kez

görüntülendi.

Semavi Eyice

“XVIII. Yüzyılda İstanbul'da İsveçli Cornelius Loos ve İstanbul Resimleri (1710'da İstanbul)”

18. Yüzyılda Osmanlı Kültür Ortamı 20-21 Mart 1997 Sempozyum Bildirileri.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

26 kez

görüntülendi.

Mehmet Ali BEYHAN

Cabi Ömer Efendi Cabi Tarihi (Tarihi Sultan Selim-Salis ve Mahmud-ı Sani)

İstanbul, 1992, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

20 kez

görüntülendi.

Feridun M. Emecen

“İstanbul'un Fethine Giden Yol (1450-1453)”

Toplumsal Tarih Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

14 kez

görüntülendi.

William James GRISWOLD

Anadolu'da Büyük İsyan (1591-1611)

İstanbul, 2000, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Anadolu

Bu Kitap

12 kez

görüntülendi.

Virginia Aksan

“Ottoman Sources of Information on Europe in The Eighteenth Century”

Archivum Ottomanicum.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Mahir AYDIN

“Cezayirli Gazi Hasan Paşa”

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

Şemdanizade Fındıklılı Süleyman EFENDİ

Mür'i't-Tevarih

İstanbul, 1980, Edebiyat Fakültesi Matbaası.

Kitap Türkçe 13. yy Tarih Kaynak Yayını 20. yy Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Süleyman GÖKSU

Mehmed Hasib Rüznamesi (H. 1182-1195 / M. 1768-1781)

İstanbul, 1993, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

6 kez

görüntülendi.

Mehmed Sadık ZAİM-ZADE

Vak'a-i Hamîdiyye

İstanbul, 1289, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

“Sadrâzam Halil Hamid Paşa”

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Mecmuası.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Ahmet Vasıf Efendi

Mehâsinü'l - Âsâr ve Hakaikü'l - Ahbâr

İstanbul, 1978, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay..

Kitap Türkçe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Carter V. FINDLEY

Osmanlı Devletinde Bürokratik Reform-Babıali (1789-1922)

İstanbul, 1994, İz Yayıncılık.

Kitap Türkçe Osmanlı

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Karen BARKEY

Eşkiyalar ve Devlet:Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi

İstanbul, 1999, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Henry John ARMANI

The Russian Annexation of the Kingdom of Imeretia, 1800-1815: in the light of Russo-Ottoman relations

America, 1970, DOKTORA.

Tez İngilizce

Bu Tez

2 kez

görüntülendi.

Ömer Faruk ŞERİFOĞLU

Su Güzeli İstanbul Sebilleri

İstanbul, 1995, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Baron DE TOTT

Türkler ve Tatarlar Arasında

İstanbul, 1990, .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

A. AULARD

Fransa İnkılabının Siyasi Tarihi (1789-1804)

Ankara, 1945, Türk Tarih Kurumu Yay..

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Hrand D. ANDREASYAN , P.L. İNCİCİYAN

“Osmanlı Rumelisinin Tarihi ve Coğrafyası”

Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Joseph von Hammer-Purgstall

Büyük Osmanlı Tarihi

İstanbul, 1993, Üçdal Neşriyat.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Andrew WHEATCROFT

Osmanlılar

İstanbul, 1996, Altın Kitaplar Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Fikret SARICAOĞLU

Hatt-ı Humâyûnlarına Göre Bir Pâdişâhın Portresi Sultan I. Abdülhamid (1774-1789)

İstanbul, 1997, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

0 kez

görüntülendi.

Cengiz Orhonlu

“Tulumbacı”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Kemal Beydilli

“Halil Hamîd Paşa”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

“Tarihte Vesikacılığın Ehemmiyetine Küçük Bir Misal”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Türkiye Cumhuriyeti 20. yy Anadolu

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Nicolae Jorga

Osmanlı Tarihi

Ankara, 1948, .

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Elisabeth CRAVEN

1786'da Türkiye

İstanbul, 1939, Çığır Kitabevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mona OZOUF , François FURET

A Critical Dictionary of the French Revolution

Cambridge, 1989, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Fatih YEŞİL

Nizâm-ı Cedîd’den Yeniçeriliğin Kaldırılışına Osmanlı Kara Ordusunda Değişim 1793-1826

Ankara, 2009, DOKTORA.

Tez Türkçe Yakın Çağ Tarih Orta Doğu Balkan Osmanlı Anadolu

Bu Tez

153 kez

görüntülendi.

Fatih YEŞİL

İhtilaller Çağında Osmanlı Ordusu

İstanbul, 2016, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

131 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...