Tire-Ayaklıkırı'ndan Bir Lagynos

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Binnur GÜRLER

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2001

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXV

Sayı:

243

Sayfa Aralığı:

541-546

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/pub/ttkbelleten/issue/60003/866917

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Tire ilçe merkezinin batısında yer alan Ayaklıkırı, Hasançavuşlar, Kurşak, Kumtepe ve Darmara köyleri ile civarlarında nekropol alanları, tümülüsler ve antik yerleşimlere ait yapı kalıntıları saptanmıştır. Tire Müzesi’ne 779 envanter numarası ile kayıtlı olan lagvnos Ayaklıkı Köyü’nde bulunmuş ve müzeye hediye edilmiştir.

M.Ö.2.yüzyılda yaygın olan beyaz zeminli seramiklere ait örnekler Pergamon’da en erken M.Ö.2. yüzyılın ilk yarısına Ephesos’da M.Ö. 200 civarında verilir. Ephesos’da bu tür süslemeve sahip kaplara ait parçalar M.Ö.200 civarındandır. Diğer merkezlerde de M.Ö.2.yüzyılın başından önceye verilen örnek yoktur. Beyaz zeminli seramik grubunun şimdiye dek saptanabilen en erken örneği Metropolis'te bulunmuş ve sikkelerle M.Ö.3 yüzyılın ikinci çeyreğine tarihlenmiş bir hydria’dır.

Bu lagynosun dekorunu oluşturan elemanların paralellerine Metropolis’te bulunmuş olan pyxis formundaki bir urnenin gövdesi üzerinde ve Samos’da bulunmuş olan Pergamon'dan ithal iki lagynos parçası üzerinde rastlanır. Pergamon ithalleri çeşitli merkezlerde ele geçmiştir. Lagynos formu doğu Yunan kökenlidir. Doğu Akdeniz’de en az iki ayrı üretim yeri kabul edilmektedir. Bunlardan bir tanesi yüksek kalitede ve destekli krater, pyxis gibi çok sayıda form çeşidine sahiptir. Formların yayılım alanı, bu üretim yerinin Pergamon ya da civarı olduğunu gösterir. Benzer form ve dekordaki lagynos parçalarına Pergamon’da sıklıkla rastlanır. Bu tür beyaz zeminli seramikler Pegamon’da sıklıkla rastlanır. Bu tür beyaz zeminli seramikler Pergamon’dan Olbia’ya da ithal edilmiştir.

Tire'nin Ayaklıkırı Köyü’nde bulunmuş olan bu lagynosu geç özellikler taşıyan formu, dekorasyon özellikleri ve benzer dekora sahip kesin tarihli örnekler yardımıyla M.Ö.2.yüzyılın ilk yarısına tarihlemek yanlış olmasa gerekir. Dekorasyondaki yoğun Pergamon etkileri de karşılaştırmalı örnekler için bu merkezin dikkate alınmasını gerekli kılar. Pergamon, beyaz zeminli seramik üreten bir merkez olarak düşünülmektedir. Ayrıca Pegamon bu zamanda, özellikle Batı Anadolu üzerinde, hem idari ağırlığı olan bir kent hem de bir sanat merkezidir. Bu lagynos aynı zamanda henüz araştırılmamış bir bölge açısından da önem taşımaktadır.

M.Ö.2.yüzyılda yaygın olan beyaz zeminli seramiklere ait örnekler Pergamon’da en erken M.Ö.2. yüzyılın ilk yarısına Ephesos’da M.Ö. 200 civarında verilir. Ephesos’da bu tür süslemeve sahip kaplara ait parçalar M.Ö.200 civarındandır.  Diğer  merkezlerde de M.Ö.2.yüzyılın başından önceye verilen örnek yoktur. Beyaz zeminli seramik grubunun şimdiye dek  saptanabilen en   erken örneği Metropolis'te  bulunmuş ve sikkelerle M.Ö.3 yüzyılın ikinci çeyreğine tarihlenmiş bir hydria’dır.

Bu lagynosun dekorunu oluşturan elemanların paralellerine Metropolis’te bulunmuş olan pyxis formundaki bir urnenin gövdesi üzerinde ve  Samos’da bulunmuş olan Pergamon'dan ithal iki lagynos parçası  üzerinde  rastlanır. Pergamon  ithalleri çeşitli  merkezlerde ele geçmiştir. Lagynos formu doğu Yunan kökenlidir. Doğu Akdeniz’de en az iki ayrı üretim yeri kabul edilmektedir. Bunlardan bir tanesi yüksek kalitede ve destekli krater, pyxis gibi çok sayıda form çeşidine sahiptir. Formların yayılım alanı, bu üretim yerinin Pergamon ya da civarı olduğunu gösterir. Benzer form ve dekordaki lagynos parçalarına Pergamon’da sıklıkla rastlanır. Bu tür beyaz zeminli seramikler Pegamon’da sıklıkla rastlanır. Bu tür beyaz zeminli seramikler Pergamon’dan Olbia’ya da ithal edilmiştir.

Tire'nin Ayaklıkırı Köyü’nde bulunmuş olan bu lagynosu geç özellikler taşıyan formu, dekorasyon özellikleri ve benzer dekora sahip kesin tarihli örnekler yardımıyla M.Ö.2.yüzyılın ilk yarısına tarihlemek yanlış olmasa gerekir. Dekorasyondaki yoğun Pergamon etkileri  de  karşılaştırmalı örnekler  için bu  merkezin  dikkate  alınmasını gerekli  kılar. Pergamon, beyaz zeminli seramik  üreten bir merkez   olarak  düşünülmektedir. Ayrıca Pegamon bu zamanda, özellikle Batı Anadolu üzerinde, hem idari ağırlığı olan bir kent hem de bir sanat merkezidir. Bu lagynos aynı zamanda henüz araştırılmamış bir bölge açısından da önem taşımaktadır.