Hakkari Stelleri: Doğu Anadolu'da Savaşçı Çobanlar, ilk not

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Veli SEVİN

Aynur ÖZFIRAT

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2001

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXV

Sayı:

243

Sayfa Aralığı:

501-518

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1527883

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

1998 yılında Hakkari kent merkezindeki Ortaçağ Kalesinin kuzey etekleri üzerinde 13 adet taş stel bulundu. Yükseklikleri 0.70 m. ile 3.10 m. arasında değişen bu stellerin yalnızca bir yüzleri işlenmiştir. Stellerden 11 tanesinde suspansuar (codpiece) giyimli çıplak erkekler resmedilmiştir. Bellerinde enli bir kemer vardır. Bunun üzerine daima aynı türde bir hançer asılıdır. Figürler her iki ellerinde bir kap tutarlar. Bunun deriden bir tulum (skin) olduğu anlaşılır. Steller üzerinde, çok sayıda balta, hançer, bıçak ve mızrak gibi madeni silahların yanında, dağ keçisi ve geyik gibi yabani hayvan ile insan figürlerine yer verilmiştir. Yurt tipi bozkır çadırlarının varlığı dikkat çekicidir. Stellerden ikisi farklı özelliktedir ve kadınlara ait oldukları sanılır.

Hakkari stelleri farklı yerel ustalarca ve fakat belli ikonografik kurallar göz önünde bulundurularak yapılmışlardır. Bunlar çadırlarda yaşayan güçlü bir yönetici sınıfa (ruling elite ) aittir.Yanlarındaki balta ve hançer gibi silahların tipolojik özelliklerinden M.Ö. 2. binyılın ikinci yarısı içlerine ait oldukları anlaşılmaktadır.

Bu türlü taşlar eski Anadolu ve Yakın Doğu’da fazla görülmezler. Buna karşılık M.Ö. 3. binyıldan M.S. 12.yüzyıla kadar geçen uzun sürede Avrasya steplerinde yüzlerce örnekle temsil edilirler. Özellikle, aralarında uzun bir zaman farkı olmakla birlikte, Orta Asya’ nın Göktürk dönemi anthropomarf mezar taşları ile her iki elde tutulan bir kap nedeniyle yakın ilişkiler kurmak mümkündür.

Hakkari stelleri farklı yerel ustalarca ve fakat belli  ikonografik kurallar göz önünde bulundurularak yapılmışlardır. Bunlar çadırlarda yaşayan güçlü bir yönetici sınıfa (ruling elite ) aittir.Yanlarındaki balta ve hançer gibi silahların tipolojik özelliklerinden M.Ö. 2. binyılın ikinci yarısı içlerine ait oldukları anlaşılmaktadır.

Bu türlü taşlar eski Anadolu ve Yakın Doğu’da fazla görülmezler. Buna karşılık M.Ö. 3. binyıldan M.S. 12.yüzyıla kadar geçen uzun sürede Avrasya steplerinde yüzlerce örnekle temsil edilirler. Özellikle, aralarında uzun bir zaman farkı olmakla birlikte, Orta Asya’ nın Göktürk dönemi anthropomarf mezar taşları ile her iki elde tutulan bir kap nedeniyle yakın ilişkiler kurmak mümkündür.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Nejat DIYARBEKIRLI

Hun Sanatı

İstanbul, 1972, Milli Egitim Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih Arkeoloji Orta Asya Türk Resim

Bu Kitap

188 kez

görüntülendi.

Yaşar ÇORUHLU

“Kurgan ve Çadır(Yurt)'dan Kümbet ve Türbeye Geçiş”

Geçmişten Günümüze Mezarlıklar Kültürü ve İnsan Hayatına Etkileri Sempozyumu (18-20 Aralık 1998, İstanbul).

Makale Türkçe Arkeoloji Orta Asya

Bu Makale

142 kez

görüntülendi.

Veli SEVİN , Aynur ÖZFIRAT

“Anadolu’da Yeni Bir Uygarlık/ Hakkari Stelleri: Hubuşkia Prensler”

Arkeoloji ve Sanat Dergisi.

Makale Türkçe Arkeoloji Anadolu

Bu Makale

46 kez

görüntülendi.

Jean Paul Roux

Eskiçağ ve Ortaçağ'da Altay Türklerinde Ölüm

İstanbul, 2005, Kabalcı Yayınevi.

Kitap Türkçe Eski Çağ Orta Çağ Tarih Orta Asya Genel Türk

Bu Kitap

29 kez

görüntülendi.

Kemalettin KÖROĞLU

“Çıldır Kurganları”

Arkeoloji ve Sanat Dergisi.

Makale Türkçe Arkeoloji Anadolu

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

İbrahim Kafesoğlu

“Türkler”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya Orta Asya Türk Genel Türk Anadolu

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

Veli SEVİN

Bir Erken Demir Çağ Nekropolü Van / Karagündüz

İstanbul, 1996, Arkeoloji Ve Sanat Yayınları.

Kitap Türkçe Eski Çağ Anadolu

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Aynur ÖZFIRAT

“M.Ö. II. Binyıl Doğu Anadolu Boyalı Seramik Kültürleri Üzerine Araştırmalar”

XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı.

Makale Türkçe Sosyal Bilimler Anadolu

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

C. A. BURNEY

“Excavations at Haftavan Tepe 1969”

Iran.

Makale İngilizce Tarih Arkeoloji Orta Doğu

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

C. A. BURNEY

“Eastern Anatolia in the Chalcolithic and Early Bronze Age”

Anatolian Studies.

Makale İngilizce Coğrafya Anadolu

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

Georges CONTENAU , Roman GHIRSHMAN

Fouilles du Tepe-Giyan pre de Nehavend 1931 et 1932

Paris, 1935, .

Kitap Fransızca Arkeoloji Orta Asya 20. yy

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Emel ESİN

“Ötüken İllerinde M. S. Sekizinci Ve Dokuzuncu Yüzyıllarda Türk Abidelerinde Sanatkâr Adları”

Türk Kültürü El-Kitabı.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya 08. yy 07. yy

Bu Makale

9 kez

görüntülendi.

Aynur ÖZFIRAT

Kuzeydoğu Anadolu M.Ö.2 Binyıl Boyalı Çanak Çömlek Kültürleri

İstanbul, 1997, DOKTORA.

Tez Türkçe Sanat Tarihi Anadolu

Bu Tez

5 kez

görüntülendi.

G. SUMMERS , M. L. INGRAHAM

“Stelae and Settlements in the Meshkin Shahr Plain,Northeastern Azerbaijan,IranStelae and Settlements in the Meshkin Shahr Plain,Northeastern Azerbaijan,Iran”

Archäologische Mitteilungen aus İran.

Makale İngilizce Arkeoloji Kafkasya Avrupa

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

D. KIRKBRIDE

“Ancient Arabian Ancestor Idols:Part I:The Discovery of the Sanctuary at Risqeh”

American Journal of Archeology.

Makale İngilizce

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

E. N. CHERNYKH

Ancient Metallurgy in the USSR. The Early Metal Age

Cambridge, 1992, .

Kitap İngilizce Arkeoloji

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

M. E. L. MALLOWAN

“Excavations at Tell Brak and Chagar Bazar”

Iraq.

Makale İngilizce Tarih Orta Doğu

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Rainer Michael BOEHMER

“Skytische Grabstelen aus Muğesir(Nordost-Irak)”

Baghdader Mitteilungen.

Makale Almanca Tarih Arkeoloji Orta Doğu

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

G. B. LANFRANCHİ

“Assyrian Geography and Neo-Assyrian Letters:The Location of Hubuskia Again”

Neo-Assyrian Geography.

Makale İngilizce Coğrafya Edebiyat

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Colin RENFREW

Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins

London, 1987, Jonathan Cape.

Kitap İngilizce Arkeoloji

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Roman GHIRSHMAN

Fouilles de Sialk pres de Kashan 1933,34,37

Paris, 1939, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Lumir JISL

“Kül-Tegin Anıtında 1958'de Yapılan Arkeoloji Araştırmalarının Sonuçları”

Belleten.

Makale Türkçe Genel Türk

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

D. Ya TELEGIN , J. P. MALLORY

“The Anthropomorphic Stelae of the Ukraine:The Early Iconography of the Indo-Europeans”

Journal of Indo-European Studies Monograph.

Makale İngilizce Sanat Tarihi Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Laurence EVANS

Eurasia Antiqua

Mainz, 1973, .

Kitap Fransızca Tarih Arkeoloji Avrupa

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Machteld Johanna MELLINK , Kutlu EMRE , Nimet ÖZGÜÇ

Anatolia and the Ancient Near East: Studies in Honor of Tahsin Özgüç

Ankara, 1989, TTK Yayınları.

Kitap Türkçe İngilizce Tarih Anadolu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Mirjo SALVINI

“Some Historic-Geographical Problems COncerning Assyria and Urartu”

Neo-Assyrian Geography.

Makale İngilizce Arkeoloji

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

E. NEGAHBAN

Marlik: The Complete Excavation Report

Philadelphia, 1996, .

Kitap İngilizce Arkeoloji

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

D. BAYAR

The Turkic Stone Statues of Central Mongolia

Ulanbatur, 1997, .

Kitap Moğolca Tarih Orta Asya

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

V. Yu ZUYEV , R. B. İSMAGİLOV

“Ritual Complexes with Statues of Horsemen in the Northwestern Ustyurt”

New archaeological discoveries in Asiatic Russia and Central Asia (Archaeological studies).

Makale İngilizce Arkeoloji

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Howard CARTER

“Shreds of Anatolian Evidence at Tell Al-Rimah”

Rencontre Assyriologique Internationale.

Makale İngilizce Tarih Arkeoloji Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Sergey İvanoviç RUDENKO

Frozen Tombs of Siberia: The Pazyryk Burials of Iron Age Horsemen

London, 1970, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Arkeoloji

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

T. V. GAMKRELİZDE , Vyacheslav Vsevolodovich IVANOV

“The Ancient Near East and the Indo-European Question:Temporal and Territiorial Characteristics of Proto-Indo-European based on Linguistic and Historico-Cultural Data”

Journal of Indo-European Studies Monograph.

Makale İngilizce Arkeoloji Güney Asya Avrupa

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

A. LİPPERT

“Die österrichischen Ausgrabungen am Kordlar Tepe in Persisch-Westaserbaidschan(1971-1978)”

Archäologische Mitteilungen aus İran und Turan.

Makale İngilizce Coğrafya

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Veli SEVİN

“Hakkari'nin Çıplak Kralları”

Atlas: Aylık Coğrafya ve Keşif Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Anadolu

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Bahaeddin Ögel

İslâmiyetten Önce Türk Kültür Tarihi

Ankara, 1984, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Orta Asya Türk Folklor

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

David Marshall LANG , C. A. BURNEY

The Peoples Of The Hills: Ancient Ararat And Causasus

London, 1971, Weidenfeld & Nicolson.

Kitap İngilizce Tarih Anadolu Medeniyetleri Orta Doğu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mario LİVERANİ

Neo-Assyrian Geography

Roma, 1995, .

Kitap İngilizce Coğrafya Orta Doğu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

K. BAİBOSYNOV

Stone Sculptures of Zhambyl Region

Almata, 1996, .

Kitap İngilizce Tarih Arkeoloji Orta Asya Sanat Tarihi

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Çetin ANLAĞAN , Önder BİLGİ

Sadberk Hanım Museum. Weapons of the Protohistoric Age

İstanbul, 1989, .

Kitap İngilizce Tarih Sanat Tarihi

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Theodore A. WERTİME

The Coming of the Age of Iron

London, 1980, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Arkeoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Marija GİMBUTAS

Bronze Age Cultures in Central and Eastern Europe

The Hague, 1965, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Tarih Arkeoloji Avrupa

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Gregoire FRUMKİN

Archaeology in Soviet Central Asia

Leiden/Köln, 1970, .

Kitap İngilizce Uzak Doğu Arkeoloji Orta Asya Güney Asya

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

B. VOGT

Hadrawmat wahrend der spaten Vorgeshichte

Wien, 1999, .

Kitap Almanca Arkeoloji Avrupa

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

H. TSULTEM

Mongolian Sculpture

Ulan-Bator, 1989, .

Kitap İngilizce Orta Asya Sanat Tarihi Moğol

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ja. A. SER

Kammenye izvajanija Semirec'ya

Moscow-Leningrad, 1966, .

Kitap Rusça

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

G. ELEUKENOVA

Ouerk Istorii Srednevekovoy Skulpturi Kazakistana

Almatı, 1999, .

Kitap Rusça Arkeoloji Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

I. J. WINTER

“The Hasanlu Gold Bowl Thirty Years Later”

Expedetion.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Louis Vanden BERGHE

“Recherches archaeologiques dans le Luristan”

Iranica Antiqua.

Makale Fransızca Arkeoloji Avrupa

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Veli SEVİN

“Mystery Stelae”

Archaeology.

Makale İngilizce Arkeoloji Anadolu

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Marija GİMBUTAS

“The Kurgan Culture and The Indo-Europeanization of Europe”

Journal of Indo-European Studies Monograph.

Makale İngilizce Eski Çağ Arkeoloji

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

A. KOVALEV

“Die altesten Stelen am Ertix”

Eurasia Antiqua.

Makale Almanca Eski Çağ Arkeoloji

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

G. V. KUBAREV

“Eski Altay Türklerinin Kültürü”

Sibirya Araştırmaları.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya Genel Türk Folklor

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

C. EDENS

“Transcaucasia at the end of the Early Bronze Age”

Bulletin of the American Schools of Oriental Research.

Makale İngilizce Eski Çağ Tarih Arkeoloji

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

R. Maxwell HYSLOP

“A Note on the Purpose and Use of Copper-Bronze-Axehads”

XXXIV. International Assyriology Congress 6-10/VII/1987 Istanbul.

Makale İngilizce

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

V. C. PİGGOT

“The Iron Age in Western Iran”

The Coming of the Age of Iron.

Makale İngilizce

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...