M.Ö. I. Binyılın İlk Yarısında Önasya Krallıklarında Araba Tekerleklerinin Özellikleri ve Yapım Teknikleri (98 çizim ile birlikte)

Makale Türkçe Eski Çağ× Tarih× Orta Asya×

Künye:

Yazarlar:

Serhan GÜNDÜZ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2002

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXVI

Sayı:

247

Sayfa Aralığı:

789-817

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Makaleler/247/247_2/247_2.html

Operatör:

Emrullah Arslan

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

M.Ö. I. Binyılın ilk yarısında Önasya krallıklarında başlıcası savaş olmak üzere avlanma, ulaşım ve yarış gibi çeşitli amaçlarla kullanılan arabalar iki tekerlekli taşıt araçlarıdır. İspitli olan bu araba tekerleklerinde ispit sayısı M.Ö. 9. yüzyıl ile M.Ö. 8. yüzyılın başlangıcında altı iken daha sonraları sekiz olmuştur. Ancak M.Ö. 8. yüzyılda bazen altı ve sekiz ispitli tekerleklerin eş zamanlı olarak da kullanıldığına tanık olmaktayız. Batı Anadolu araba tasvirlerinde ender olarak dört ispitli tekerleklerin de kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bu çağda Ahamenid arabalarında, Elam ve Keldanilerin yük arabalarında on, oniki hatta onaltı ispite sahip büyük çaplı tekerlekler de kullanılmıştır.

Bu çağ tekerlekleri ahşaptan yapılmış kalın tek bir çemberden ve M.Ö. 8. yüzyıldan itibaren ise içteki ince, dıştaki kalın olmak üzere iki çemberden oluşmaktadır. Ancak Asur'da M.Ö. 8. yüzyılın ilk yarısından itibaren üç çemberden oluşan daha büyük çaplı tekerlekler de kullanılmıştır. Urartu tekerlek çemberleri iki segmentten, Asur tekerlek çemberleri üç ile altı arasında değişen segmentten yapılmıştır. Geç Hitit, Frig ve Batı Anadolu araba tasvirlerinde çemberlerin segmentli olup olmadığı gösterilmemiştir. Ahşap tekerlek çemberinin aşınmasını önlemek için dış kısmına ham deriden yapılmış bir lastik geçirilmektedir. Ahamenidlere ve bazı kavimlere ait yük arabalarında demirden ve çivili bir lastiğin de kullanıldığı anlaşılmaktadır. Urartu, Asur ve Ahamenid tekerleklerinde çemberleri ve ayrıca segmentlerini bir arada tutmak için kelepçeler kullanılmıştır.

Bu çağın altı veya sekiz ispitli tekerleklerinin, ispit sayısına eşit sayıda ve bu ispitlerin içteki uçlarının girip sabitleştirileceği ayrı, bağımsız segmentlere sahip olan silindirik yapılı bir tekerlek göbeği vardır.

Tekerleği oluşturan çemberlerin, ispitlerin ve göbeklerin yapım tekniğine ilişkin bilgilerimiz bilim adamlarının çeşitli görüş ve varsayımlarına dayanmakla birlikte çoğunluğun hemfikir olduğu teknikler vardır. Ancak gelecekteki kazıların ek bilgilere ulaşmamızı sağlama olasılığı da göz önünde bulundurulması gereken bir husustur.

(98 çizim ile birlikte)

Bu çağ tekerlekleri ahşaptan yapılmış kalın tek bir çemberden ve M.Ö. 8. yüzyıldan itibaren ise içteki ince, dıştaki kalın olmak üzere iki çemberden oluşmaktadır. Ancak Asur'da M.Ö. 8. yüzyılın ilk yarısından itibaren üç çemberden oluşan daha büyük çaplı tekerlekler de kullanılmıştır. Urartu tekerlek çemberleri iki segmentten, Asur tekerlek çemberleri üç ile altı arasında değişen segmentten yapılmıştır. Geç Hitit, Frig ve Batı Anadolu araba tasvirlerinde çemberlerin segmentli olup olmadığı gösterilmemiştir. Ahşap tekerlek çemberinin aşınmasını önlemek için dış kısmına ham deriden yapılmış bir lastik geçirilmektedir. Ahamenidlere ve bazı  kavimlere  ait  yük  arabalarında   demirden  ve çivili  bir  lastiğin  de  kullanıldığı anlaşılmaktadır. Urartu, Asur ve Ahamenid tekerleklerinde çemberleri ve ayrıca segmentlerini bir arada tutmak için kelepçeler kullanılmıştır.

Bu çağın altı veya sekiz ispitli tekerleklerinin, ispit sayısına eşit sayıda ve bu ispitlerin içteki uçlarının girip sabitleştirileceği ayrı, bağımsız segmentlere sahip olan silindirik yapılı bir tekerlek göbeği vardır.

Tekerleği oluşturan çemberlerin, ispitlerin ve göbeklerin yapım tekniğine ilişkin bilgilerimiz bilim adamlarının çeşitli görüş ve varsayımlarına dayanmakla birlikte çoğunluğun hemfikir olduğu teknikler vardır. Ancak gelecekteki kazıların ek bilgilere ulaşmamızı sağlama olasılığı da göz önünde bulundurulması gereken bir husustur.

(98 çizim ile birlikte)

Seda Gökmen

“Otomobilin Tarihi Kaynakçası”.

34 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

24 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Recep YILDIRIM

Eskiçağda Anadolu

İzmir, 1996, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

165 kez

görüntülendi.

Ekrem AKURGAL

Hatti ve Hitit Uygarlıkları

İstanbul, 1995, Net Yayınevi.

Kitap Türkçe Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu 01. yy

Bu Kitap

157 kez

görüntülendi.

H. KÖKTEN

“Balıkesir, Üçpınar Tümülüsü Araba Buluntuları Konservasyon Projesi”

Araştırma Sonuçları Toplantısı XI.

Makale Türkçe Tarih Anadolu

Bu Makale

51 kez

görüntülendi.

G. P. CARRETELLI

Aslantepe, Hierapolis, Iasos, Kyme

Venezia, 1993, .

Kitap İtalyanca Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Arkeoloji Anadolu

Bu Kitap

14 kez

görüntülendi.

Oktay BELLİ

Anzaf Kaleleri ve Urartu Tanrıları

İstanbul, 1998, Arkeoloji Ve Sanat Yayınları.

Kitap Türkçe Eski Çağ Anadolu

Bu Kitap

12 kez

görüntülendi.

Recep YILDIRIM

Eskiçağ’da Anadolu

İzmir, 1996, Meram Yayıncılık.

Kitap Türkçe Eski Çağ Tarih Anadolu

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Engin ÖZGEN

“The Urartian Chariot Reconsidered: I Representational Evidence, 9th - 7th Centuries B.C”

Anatolica.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

R. D. BARNETT , M. FALKNER

The Sculpture of Tiglath-Pileser III (745-727 B.C.); Eserhaddon (681-669 B.C.) from the Central and South West Palaces at Nimrud

London, 1962, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Tarih

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Gülsün UMURTAK

“Some Observations on a Lead Stamp Seal from Bademağacı Excavations”

Anatolica.

Makale İngilizce Arkeoloji Anadolu

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Rodney YOUNG

Gordion I: Three Great Early Tumuli

Pennsylvania, 1981, University Of Pennsylvania Museum Of Archaeology And Anthropology.

Kitap İngilizce Anadolu Medeniyetleri Arkeoloji Anadolu

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

G. GROPP

“Ein Pferdegeschirr und Streitwagen aus Urartu”

Iranica Antiqua.

Makale İngilizce Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Afif ERZEN

Çavuştepe I. M.Ö. 7.-6. Yüzyıl Urartu Mimarlık ve Ortaçağ Nekropolü

Ankara, 1978, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

M. D. SCHAUENSEE

“Horse Gear from Hasanlu”

Expedetion.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

T. A. MADHLOOM

The Chronology of Neo-Assyrian Art

London, 1970, .

Kitap İngilizce Tarih Anadolu Medeniyetleri Sanat Tarihi Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

G. AZARPAY

Urartian Art and Artifacts

Los Angeles, 1968, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Donald Newton WİLBER

The Archaeology of Parsa Seat of the Persian Kings

New York, 1969, .

Kitap İngilizce Arkeoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Y. YADIN

The Art of Warfare in Biblical Lands

London, 1963, .

Kitap İngilizce Sosyal Bilimler

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

P. ALBENDA

The Palace of Sargon, King of Assyria

Paris, 1986, .

Kitap İngilizce Eski Çağ Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Dominique COLLON

First Impressions Cylinder Seals in the Ancient Near East

London, 1987, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

J. H. CROUWEL

“Carts in Iron Age Cyprus”

Report of the Department of Antiquities Cyprus.

Makale İngilizce Sosyal Bilimler

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

J. H. CROUWEL

“Chariots in Iron Age Cyprus”

Report of the Department of Antiquities Cyprus.

Makale İngilizce Sosyal Bilimler

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

M. I. MARCUS

“Emblems of Authority”

Expedetion.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

I. J. WINTER

“The Hasanlu Gold Bowl Thirty Years Later”

Expedetion.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Machteld Johanna MELLINK

“The Hasanlu Bowl in Anatolien Perspective”

Iranica Antiqua.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

M. A. LITTAUER , J. H. CROUWEL

Wheeled Vehicles and Ridden Animals in the Ancient Near East

Köln, 1979, .

Kitap Almanca Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

J. H. CROUWEL

Chariots and Other Wheleed Vehicles in Iron Age Greece

Amsterdam, 1992, .

Kitap Almanca Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

P. MATTHIAE

Studi Rilievi di Karatepe

Roma, 1963, .

Kitap İtalyanca Eski Çağ Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

A. AKESTROM

Die architektonischen Terrakotten Kleinasiens

Lund, 1966, CWK Gleerup.

Kitap Almanca Tarih Arkeoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Machteld Johanna MELLINK

An Archaic Painted Tomb Chamber in Northern Lycia

Philadelphia, 1988, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

A. MONDADORI

Anatolia Immagini di Civilta

Roma, 1987, .

Kitap İngilizce Tarih Anadolu Medeniyetleri Anadolu

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Eustace Dockray PHILIPS

The Royal Hordes Nomad Peoples of the Steppes

London, 1971, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

S. PIGGOT

The Earliest Wheleed Transport from the Atlantic to the Caspian Sea

London, 1983, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

F. PRAYON

Phrygische Plastik

Tubingen, 1987, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

James RUSSELL

Sennacherib’s Palace without Rival at Niniveh

Chicago, 1991, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

I. SHAW

Egyptian Warfare and Weapons

Great Britain, 1991, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...