İngiliz Konsolosu Longworth'a Göre Trabzon Vilayeti (1892-1898)

Makale Türkçe Tarih× Osmanlı× 19. yy× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Ahmet HALAÇOĞLU

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2003

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXVII

Sayı:

250

Sayfa Aralığı:

881-909

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

Berlin Antlaşmasından sonra, ülkelerinin çıkarları doğrultusunda, Kasım 1878'den itibaren düzenli olarak Anadolu’ya İngiliz konsolosları gelmeye başladılar. Ancak bu sırada Osmanlı topraklarına gelen konsoloslar ilk konsoloslar olmayıp, daha önce de belli başlı ticari ve askeri ehemmiyet arz eden şehirlere de İngiliz konsoloslar gelmişti. Nitekim bu maksatlarla daha 1868'de, Trabzon’da bulunan İngiliz konsolosu W.G.Palgrave Anadolu'daki vilayetler hakkında bir rapor hazırladığını biliyoruz. Bu defa Anadolu'ya tayin edilen konsolosların vazifelerine, Anadolu'da yaşayan Ermenilere ait reformların tatbiki ile Ermenilerin Kürt ve Çerkezlere karşı korunup, korunmadığının teftişi ve kontrolü de eklenmişti.

1885 Şubatı ile 1886 Şubatı arasında Trabzon'a gelmiş olması muhtemel olan konsolos H.Z. Longworth, Trabzon'a gelip yerleştikten sonra Trabzon ve civarında yöneticiler ve olup bitenler hakkında bilgi toplamaya başlamıştır. Topladığı bilgileri belirli periyotlar halinde ülkeşine rapor eden Longworth’un, bu raporlarında Trabzon'da yaşadıkları, şahit oldukları, yöneticiler hakkındaki düşünceleri ve yorumları bulunmaktadır. Ayrıca Trabzon'un nüfusu, ekonomik yapısı, güvenliği gibi konularda verdiği bilgiler diğer kaynaklarla da uyuşmaktadır. Bundan başka Trabzon’da sel baskını, kolera gibi tabii afetler ve salgınların olduğunu da bu raporlardan anlamak mümkündür. Longworth'un verdiği bilgilerin ne derecede doğru olup olmadığı konusunda bir fikir yürütmek imkânsızdır. Zira raporlarının ve yer yer yaptığı yorumlarının bazısı önyargısız ve objektif olduğu söylenebilirse de, bazıları için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Sonuçta, Longworth'un Trabzon’da konsolos olarak bulunduğu sırada kaleme aldığı raporlar, bir yabancı gözüyle, Trabzon ve çevresinin 1892-98 yıllan arasındaki tarihini ortaya koyması açısından önemli bir kaynaktır.

1885 Şubatı ile 1886 Şubatı arasında Trabzon'a gelmiş olması muhtemel olan konsolos H.Z. Longworth, Trabzon'a gelip yerleştikten sonra Trabzon ve civarında yöneticiler ve olup bitenler hakkında bilgi toplamaya başlamıştır. Topladığı bilgileri belirli periyotlar halinde ülkeşine rapor eden Longworth’un, bu raporlarında Trabzon'da yaşadıkları, şahit oldukları, yöneticiler hakkındaki düşünceleri ve yorumları bulunmaktadır. Ayrıca Trabzon'un nüfusu, ekonomik yapısı, güvenliği gibi konularda verdiği bilgiler diğer kaynaklarla da uyuşmaktadır. Bundan başka Trabzon’da sel baskını, kolera gibi tabii afetler ve salgınların olduğunu da bu raporlardan anlamak mümkündür. Longworth'un verdiği bilgilerin ne derecede doğru olup olmadığı konusunda bir fikir yürütmek imkânsızdır. Zira raporlarının ve yer yer yaptığı yorumlarının bazısı önyargısız ve objektif olduğu söylenebilirse de, bazıları için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Sonuçta, Longworth'un Trabzon’da konsolos olarak bulunduğu sırada kaleme aldığı raporlar, bir yabancı gözüyle, Trabzon ve çevresinin 1892-98 yıllan arasındaki tarihini ortaya koyması açısından önemli bir kaynaktır.