Tarihi Türk Şehri Balasagun Hakkında Yeni İncelemeler

Tarihi Türk Şehri Balasagun Hakkında Yeni İncelemeler

Makale Türkçe Arkeoloji× Orta Asya×

Künye:

Yazarlar:

Varis ABDURRAHMAN

Emeği Geçenler:

Yayın Yılı:

2003

Yayınlandığı Eser:

Cilt:

LXVII

Sayı:

250

Sayfa Aralığı:

771-779

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Makaleler/250/250_5/250_5.html

Operatör:

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

Bu makalede Balasagun şehrinin menşei, kuruluş tarihi ve kurucuları gibi hususlar,elde mevcut yerli ve yabancı kaynaklar ile birlikte arkeoloji ilminin de sağladığı imkanlardan yararlanarak aydınlatılmaya çalışılmıştır. Tarihi Türk şehri Balasagun hakkında yeterli bilgi veren orijinal kaynakların eksik olması münasebetiyle söz konusu şehrin menşei, ne zaman kimler tarafından kurulduğu hakkında farklı iddialar ortaya atılmıştır. Makalede konuyla ilgili olarak ortaya atılan iddialar gözden geçirildikten sonra Arap, Fars, Çin ve Türkçe kaynaklarda yer alan Balasagunla ilgili bahisler mukayese edilmiştir. Yapılan bu mukayese sonucu Balasagun şehrinin etimolojisi hakkında bir ip ucuna sahip olduktan sonra, bu ip ucundan yola çıkarak,Balasagun şehrinin yerinin tarihte "Suyab" diye bilinen bugünkü Kırgızistan hudutları içerisinde bulunan Ak-Beshim Kalesinin yakınındaki Burâna Harabesinin ta kendisi olduğu görüşü savunulmaktadır. Balasagun şehrinin yeri konusundaki görüşümüzü ortaya koyduktan sonra, şehrin hangi Türk hakimiyeti döneminde kimler tarafından kurulduğu meselesi ele alınıp ,yine mukayeseli bir inceleme yapma sonucu, Balasagun şehrini inşa etmenin ,Orhun Uygur Devletinin Kağanına nasıp olduğu ve şehrin isminin ilk başta Çin kaynaklarında belirtildiği gibi "Boyla Sangun" olduğu, Orhun'daki Uygurların büyük göçünden sonra kurulan Karahanlılar Devletine başkent olmasıyla "Boyla Sangun" adının değişik bir biçimde telaffuz edilerek "Balasagun"a dönüştüğü ve Balasagun'u inşa eden hükümdarlar ile Beşbalık'ı inşa eden hükümdarın aynı menşeden geldiği görüşü savunulmuştur. (1 harita, 1 resim ile birlikte)

Bu makalede Balasagun şehrinin menşei, kuruluş tarihi ve kurucuları gibi hususlar,elde mevcut yerli ve yabancı kaynaklar ile birlikte arkeoloji ilminin de sağladığı imkanlardan yararlanarak aydınlatılmaya çalışılmıştır. Tarihi Türk şehri Balasagun hakkında yeterli bilgi veren orijinal kaynakların eksik olması münasebetiyle söz konusu şehrin menşei, ne zaman kimler tarafından kurulduğu hakkında farklı iddialar ortaya atılmıştır. Makalede konuyla ilgili olarak ortaya atılan iddialar gözden geçirildikten sonra Arap, Fars, Çin ve Türkçe kaynaklarda yer alan Balasagunla ilgili bahisler mukayese edilmiştir. Yapılan bu mukayese sonucu Balasagun şehrinin etimolojisi hakkında bir ip ucuna sahip olduktan sonra, bu ip ucundan yola çıkarak,Balasagun şehrinin yerinin tarihte "Suyab" diye bilinen bugünkü Kırgızistan hudutları içerisinde bulunan Ak-Beshim Kalesinin yakınındaki Burâna Harabesinin ta kendisi olduğu görüşü savunulmaktadır. Balasagun şehrinin yeri konusundaki görüşümüzü ortaya koyduktan sonra, şehrin hangi Türk hakimiyeti döneminde kimler tarafından kurulduğu meselesi ele alınıp ,yine mukayeseli bir inceleme yapma sonucu, Balasagun şehrini inşa etmenin ,Orhun Uygur Devletinin Kağanına nasıp olduğu ve şehrin isminin ilk başta Çin kaynaklarında belirtildiği gibi "Boyla Sangun" olduğu, Orhun'daki Uygurların büyük göçünden sonra kurulan Karahanlılar Devletine başkent olmasıyla "Boyla Sangun" adının değişik bir biçimde telaffuz edilerek "Balasagun"a dönüştüğü ve Balasagun'u inşa eden hükümdarlar ile Beşbalık'ı inşa eden hükümdarın aynı menşeden geldiği görüşü savunulmuştur. (1 harita, 1 resim ile birlikte)

“Türk Tarihi ve Türk Kültürü kaynakçası”.

636 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

931 kez

görüntülendi.

“Türk Kültür Tarihi Araştırmaları Kaynakçası”.

360 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

2200 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

İbrahim Kafesoğlu

Türk Milli Kültürü

İstanbul, 1997, Ötüken Yayınları.

Kitap Türkçe Kaynak Yayını

Bu Kitap

81 kez

görüntülendi.

Şemseddin Ebu Abdullah M. MUKADDESİ

Ahsenü’t-tekasim fi ma’rifeti’l-akalim

Leiden, 1906, Brill.

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

“Balasagun Şehri Togrisida Kiskiçe Mulahize”

Xinjiang Medeniyet Yadigarlıklar.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

A. Zeki Velidi Togan

“Balasagun”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi

İstanbul, 1995, Boğaziçi Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Wilhelm BARTHOLD

Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler

Ankara, 1984, Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Kudama B. CAFER

Kitabü’l-harc

Leiden, 1889, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Alaaddin Ata Melik Cüveynî

Tarih-i Cihan Güşa

Ankara, 1998, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

“Eski Türkçe Boyla Baga Şanları Üzerine”

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı 1977.

Makale Türkçe

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Wilhelm BARTHOLD

“Balasagun”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Hüseyin Namık ORKUN

Eski Türk Yazıtları

Ankara, 1994, Türk Dil Kurumu.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Kâşgarlı Mahmut

Divanü Lügati’t-Türk

Ankara, 1992, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ebu Reyhan el-Biruni

EL- Asar el-bakiye an el-kurun el-haliye

Londra, 1879, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Hsi Hui-ku Kuo-shih te Yan-chu

Wu-lu-mu-ch’ı, 1985, .

Kitap Çince Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

W.d. GORYAÇİVA

“Burâna Harabesindeki Kazı Çalışmasından Raporlar”

1974 yılındaki Arkeolojik Bulgular.

Makale Türkçe Arkeoloji

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Sui-ye Chin-ti-K’ao

, 1979, Bei-jing Da-xue Xue-bao.

Kitap Çince Arkeoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

“Ch’ien Po-ch’uan v.d”

Hsin-chiang Min-tzu Tsi-tian.

Makale Çince Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Wei Wu-erh Wen-hsueh shih

, 1998, .

Kitap Çince Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

M. ZUNUN , A. ÖMER

Mahmut Kaşgari

Kaşgar, 1985, .

Kitap Uygurca Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Tuan Wen-yao, Ma Te-yuan

Urumçi, 1998, .

Kitap Çince Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Feng CH'ENG-CH'ÜN

Hsi-yü-ti-ming

Pekin, 1982, .

Kitap Çince Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...