Anadolu'da Vakıflar Ve Bayındırlığa Katkısı

Makale Türkçe Coğrafya× Tarih× Sanat Tarihi× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Orhan Cezmi Tuncer

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2005

Yayınlandığı Eser:

Vakıflar Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

21-26

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Çağlar Solmaz

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

1 Eti döneminden kalan tabletlerde Eti vakıfları (Ġ. 1290- 1280), GümüĢhacıköy'deki su vakfiyesi, Uygur Vakfiyeleri (Ġ.S.12-13. y.y
Budist Türklere ait olup Uygurca‟dır. Ġslamiyet buraya ancak 15-16.y.y da girdi). Bakınız:
- Kunter, Halim Baki: Türk Vakıfları ve Vakfiyeleri, Ġstanbul 1939, sayfa 7, 12, 19, 22.
- Valbella, Dominique: Eski Mısır'da YaĢam, Çeviri: Cem Muhtaroğlu, Ġstanbul 1992, sayfa 22, 37.
2 Yediyıldız, Bahaeddin: " Türk Kültür Sistemi i inde Vakfın Yeri", Vakıflar Dergisi XX, Ġstanbul, sayfa 406. "Ġlim öğreten, su getiren,
kuyu kazan, meyva ağacı diken, mescit bina eden, mushaf bırakan ve bir de anası babası i in mağfiret dileyen, evlat yetiĢtirenin
sevabı öldükten sonra da devam eder." Hadis.
3 Sümer, Faruk : "Anadoluda Moğollar", Sel uklu AraĢtırmaları Dergisi I, Ankara 1970, sayfa 6.
4 Kuban, Doğan : "Anadolu Türk ġehri", Vakıflar Dergisi VII, Ankara 1968, sayfa 54.
"….. Ġslam Ģehrinin asıl büyük özelliği mahallelerden oluĢmasındadır. Toplumdaki etnik ve dinsel farklar bu bölünmeyi belki de
zorunlu kılıyordu. ….. Anadolu Ģehrinin TürkleĢmesi 3 yönlüdür. Eski Ģehirlerin geliĢmesi ve değiĢimi, yeni kentler, mahalleler …..
Kentlerde zaviyeler bir Ģeyhe bağlı mahalleleri oluĢturdu. Osmanlılar Erzurum'u aldıklarında 12 mahallenin 9'u zaviye adıyla
anılıyordu. …. Sultanlar, kentin nüfusunu arttırmak i in bu Ģeyhlere tımarlar dağıttılar. …. Ahiler ve derviĢler yerleĢme düzeninin
sigortası oldu.
5 Isparta Atabey Mübarezeddin ErtokuĢ, Erzurum Yakutiye Medresesine kümbetlerinin eklenmesi gibi. Karaman Alaaddin Ali Bey veya
Erzurum ġeyh Hasan Bey Kümbetinin de kuzeyinde herhalde birer cami veya medrese vardı. Bu tür örnekler olduk a oktur ve
bazılarında hangisinin daha sonraki ek olduğu tartıĢılagelir.

6 Ayverdi, Ekrem Hakkı: "Fatih Devri Sonlarında Ġstanbul Mahalleleri, ġehrin Ġskânı ve Nüfusu" Ankara 1958, sayfa 1, 8, 10, 70.
7 Annemin baba tarafının (dedem) bu soydan geldiğini kendileri ok tatlı bir dille anlatırlardı. Dayımın oğlu bu soyadını hala sürdürüyor.
Sarayburnu'nda bu adla anılan bir mahalle ile demiryolunun ok yakınından ge tiği bir mescit (özgünlüğü kalmamıĢ), Salacak-Harem
sırtlarındaki ahĢap ev ve arsalarını öğrenciliğim yıllarından ok iyi anımsıyorum.
8 Nirven, Saâdi Nâzım: Ġstanbul'da Fatih Sultan 2. Mehmet Devri Türk Su Medeniyeti, Ġstanbul 1953, sayfa 21 “….Fatih'in Kanunname-i
Âli Osmanî"sinde Konya bağları i in her dönümüne 30 ak e alınır, bunların da Suyolcuları vardır (rah-i âb). Bu meslek babadan oğula
berat hüccetlerle yakın tarihlere kadar geldi. Sayfa 22. Su Nazırları, saray dahil, Ģehir i ve dıĢında tüm su donanımıyla ilgilenirlerdi.
Sefer sırasında Hassa Mimarlarıyla yola ıkarlardı.
9 Aygen, Bilge: "Kanuni Sultan Süleyman'ın Kağıthane Su KuruluĢu ve Vakfiyenamesi", Mimar Sinan Hakkında AraĢtırmalar I. Mimarlık
1965/5.
10 Cezzar, Mustafa: "Osmanlı Devrinde Ġstanbul ve Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar ve Tabii Afetler", Türk Sanat Tarihi AraĢtırma
ve Ġncelemeler I, Ġstanbul 1963, sayfa 327.
11 Sabah Gazetesi 4 Temmuz 1993 Pazar, sayfa 6
12 lgen, Hilmi Ziya: "Vakıf Sistemi ve Türk ġehirciliği", Vakıflar Dergisi IX, Ankara 1971, sayfa 23.
13 ztürk, Nazif: "Ankara'nın KuruluĢunda Vakıfların Rolü", Vakıflar Dergisi XX, Ankara 1988, sayfa 394.
14 AteĢ, Ġbrahim: "Hayır ve Sosyal Hizmetler A ısından Vakıflar", Vakıflar Dergisi XV, Ankara 1982, sayfa 72. Ayrıca sayfa 76'da:" KöĢk
Kasabası sakinlerinden Merhum Hacı Hasan Oğlu Ahmet Ağa'ya ait Vakfiyede (1758) mezarlığın bakım ve onarımı (.... ve kasaba-i
mezküre kurbunda bina eylediğim kabristan tamiri,....)
15 lgen, Hilmi Ziya: a.y., sayfa 27.

6 Ayverdi, Ekrem Hakkı: "Fatih Devri Sonlarında Ġstanbul Mahalleleri, ġehrin Ġskânı ve Nüfusu" Ankara 1958, sayfa 1, 8, 10, 70.
7 Annemin baba tarafının (dedem) bu soydan geldiğini kendileri ok tatlı bir dille anlatırlardı. Dayımın oğlu bu soyadını hala sürdürüyor. 
Sarayburnu'nda bu adla anılan bir mahalle ile demiryolunun  ok yakınından ge tiği bir mescit (özgünlüğü kalmamıĢ), Salacak-Harem
sırtlarındaki ahĢap ev ve arsalarını öğrenciliğim yıllarından  ok iyi anımsıyorum.
8 Nirven, Saâdi Nâzım: Ġstanbul'da Fatih Sultan 2. Mehmet Devri Türk Su Medeniyeti, Ġstanbul 1953, sayfa 21 “….Fatih'in   Kanunname-i
Âli Osmanî"sinde Konya bağları i in her dönümüne 30 ak e alınır, bunların da Suyolcuları vardır (rah-i âb). Bu meslek babadan oğula
berat hüccetlerle yakın tarihlere kadar geldi. Sayfa 22. Su Nazırları, saray dahil, Ģehir i  ve dıĢında tüm su donanımıyla ilgilenirlerdi. 
Sefer sırasında Hassa Mimarlarıyla yola 	ıkarlardı.
9 Aygen, Bilge: "Kanuni Sultan Süleyman'ın Kağıthane Su KuruluĢu ve Vakfiyenamesi", Mimar Sinan Hakkında AraĢtırmalar I. Mimarlık 
1965/5. 
10 Cezzar, Mustafa: "Osmanlı Devrinde Ġstanbul ve Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar ve Tabii Afetler", Türk Sanat Tarihi AraĢtırma 
ve Ġncelemeler I, Ġstanbul 1963, sayfa 327.
11 Sabah Gazetesi 4 Temmuz 1993 Pazar, sayfa 6
12	lgen, Hilmi Ziya: "Vakıf Sistemi ve Türk ġehirciliği", Vakıflar Dergisi IX, Ankara 1971, sayfa 23. 
13	ztürk, Nazif: "Ankara'nın KuruluĢunda Vakıfların Rolü", Vakıflar Dergisi XX, Ankara 1988, sayfa 394. 
14 AteĢ,  Ġbrahim: "Hayır ve Sosyal Hizmetler A ısından Vakıflar", Vakıflar Dergisi XV, Ankara 1982, sayfa 72. Ayrıca sayfa 76'da:" KöĢk 
Kasabası sakinlerinden Merhum Hacı Hasan Oğlu Ahmet Ağa'ya ait Vakfiyede (1758) mezarlığın bakım ve onarımı (.... ve kasaba-i
mezküre kurbunda bina eylediğim kabristan tamiri,....)
15	lgen, Hilmi Ziya: a.y., sayfa 27.