Fatih Vakfiyeleri'nin Tanzim Süreci Üzerine

Makale Türkçe Osmanlı×

Künye:

Yazarlar:

Kayoto HAYASHI

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2008

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXXII

Sayı:

263

Sayfa Aralığı:

1-15

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Makaleler/263/263_7/263_7.html

Operatör:

Mehmet Şahin

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

İstanbul tarih araştırması için Fatih Sultan II. Mehmed’in İstanbul’da kurduğu vakıfla ilgili malzemeler büyük bir önem taşımaktadır. Özellikle Fatih Sultan Mehmed adına yazılan vakfiyelerin çok önemli olduğu iyi bilinmektedir. Ancak bu hususta şimdiye kadar yapılan çalışmalar, daha çok vakfiyelerin neşrinden ibaret kalmıştır. Oysa çeşitli tarihlerde tanzim edildiği kesin olan ve hepsi “Fatih vakfiyesi” olarak bilinen 4 çeşit vakfiyenin içeriği birbirlerinden oldukça farklıdır. İşte bu çalışmamızın amacı, Fatih vakfiyelerinin tanzim sürecini İstanbul’un imar tarihi ile bağlantı kurarak aydınlatmaktır. Bu süreci, şöyle özetleyebiliriz. Fatih’in ilk vakıf tahsisi 1456-7 tarihinde Ayasofya ve başka kilise kökenli müesseseler için yapılmıştır. Sonra Fatih külliyesinin inşaatıyla beraber yeni yapılarını da Fatih vakıf kuruluşunun içine alarak gelişmiştir. Elimizde Fatih külliyesinin daha tamamlanmadan önce, 1472-3 senesinde tanzim edilen iki Fatih vakfiyesi bugün mevcuttur. Daha sonra, II. Bayezit döneminde (muhtemelen Aralık 1482’de), inşaatı tamamlanan Fatih külliyesi ayrı vakıf kuruluşu olarak idare edilmeye başlamış, ancak daha sonra (1482-1496 arasında) bu iki kuruluşu içeren büyük bir Fatih vakfiyesi tanzim edilmiştir. Bunun amacı, çeşitli tepkilere karşı Fatih Sultan vakfiyesi tanzim edilmiştir. Bunun amacı, çeşitli tepkilere karşı Fatih Sultan Mehmed’in vakıflarında problem olmadığını göstermek olmalıdır ki, örneğin cizye gibi problemli mevkufatlardan söz edilmediği görülmektedir.

***

Compilation Process of Manuscripts called Vakfiye of Sultan Mehmed the Conqueror (pp. 73-94)
In order to discover the remaking process of Istanbul after the Ottoman conquest, the documents concerning vakıf by Sultan Mehmed have great importance. But usage of these documents as historical sources has been quite limited so far. One of the reasons must be the insufficiency of the textual critique of the documents, some manuscripts of which show considerable difference. Thus, in this paper, I will compare these documents and show how and when each vakfiye was compiled. As a result of the analysis, the following points have become clear. (i) The first assignment of Sultan Mehmed's vakıf was made around 1456 for Ayasofya. (ii) Up to 1472-3, only the Fatih mosque and its medreses had been completed, when a vakfiye of Sultan Mehmed was drawn up. (iii) It is likely that the Fatih complex was completed in 1482, a year after of his death, and a new vakfiye for the complex was written. (iv) After 1482, Ayasofya and the Fatih complex were managed separately. However, a vakfiye of two vakıf institutions were compiled between 1482 and 1496. It is likely that the aim of the compilation was to show that no regal problem exists in vakıf property of Sultan Mehmed.

***

Compilation Process of Manuscripts called Vakfiye of Sultan Mehmed the Conqueror (pp. 73-94)
In order to discover the remaking process of Istanbul after the Ottoman conquest, the documents concerning vakıf by Sultan Mehmed have great importance. But usage of these documents as historical sources has been quite limited so far. One of the reasons must be the insufficiency of the textual critique of the documents, some manuscripts of which show considerable difference. Thus, in this paper, I will compare these documents and show how and when each vakfiye was compiled. As a result of the analysis, the following points have become clear. (i) The first assignment of Sultan Mehmed's vakıf was made around 1456 for Ayasofya. (ii) Up to 1472-3, only the Fatih mosque and its medreses had been completed, when a vakfiye of Sultan Mehmed was drawn up. (iii) It is likely that the Fatih complex was completed in 1482, a year after of his death, and a new vakfiye for the complex was written. (iv) After 1482, Ayasofya and the Fatih complex were managed separately. However, a vakfiye of two vakıf institutions were compiled between 1482 and 1496. It is likely that the aim of the compilation was to show that no regal problem exists in vakıf property of Sultan Mehmed.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Ömer Lütfi Barkan , Ekrem Hakkı Ayverdi

İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 (1546) Tarihli

İstanbul, 1970, İstanbul Fetih Cemiyeti Neşriyatı.

Kitap Türkçe Tarih Kaynak Yayını 16. yy

Bu Kitap

121 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“Ottoman Galata: 1453-1553”

Essays in Ottoman History.

Makale İngilizce 15. yy Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

61 kez

görüntülendi.

Ömer Lütfi Barkan

“Ayasofya Camii ve Eyüp Türbesinin 1489-1491 Yıllarına Ait Muhasebe Bilançoları”

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası.

Makale Türkçe

Bu Makale

44 kez

görüntülendi.

Ahmed Akgündüz

Üç Devirde Bir Mabed Ayasofya

İstanbul, 2005, OSAV Yayınları.

Kitap Türkçe Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

46 kez

görüntülendi.

Osman Nuri Ergin

Fatih İmareti Vakfiyesi

İstanbul, 1945, Belediye Basımevleri.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

22 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“How to Read Ashik Pashazade’s History”

Essays in Ottoman History.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Friedrich GİESE

Die altosmanische Chronik des ‘Āšıķpašazāde

Almanya, 1972, O. Zeller.

Kitap Almanca Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Ömer Lütfi Barkan

“Fatih Camii ve İmareti Tesislerinin 1489-1490 Yıllarına Ait Muhasebe Bilançoları”

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası.

Makale Türkçe Tarih Balkan Osmanlı Anadolu

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“Policy of Mehmed II Toward the Greek Population of Istanbul and the Byzantine Buildings of the City”

Dumbarton Oaks Papers.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Abdülkadir ERDOĞAN

Şeyh Vefa: Hayatı ve Eserleri

İstanbul, 1941, Ahmed İhsan Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ekrem Hakkı Ayverdi

Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri-III

İstanbul, 1953, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.

Kitap Türkçe 15. yy Tarih Sanat Tarihi Osmanlı

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Demet KARAÇAĞ

Bursa'daki 14-15. Yüzyıl Mezartaşları

Ankara, 1994, Eryılmaz Ofset.

Kitap Türkçe 14. yy 15. yy Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK , Rhoads MURPHEY

Tursun Beg, The History of the Mehmed the Conqueror

Chicago, 1978, American Research Institute.

Kitap İngilizce

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“Mehmed the Conqueror (1432-1481) and His Time”

Essays in Ottoman History.

Makale İngilizce 15. yy Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Semavi Eyice

“Fatih Külliyesi”

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi.

Makale Türkçe 15. yy Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Critobulus (Kritovoulos)

History of Mehmed the Conqueror

Princeton, 1954, Greenwood Press, Westport, Connecticut.

Kitap İngilizce

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Tahsin Öz

Zwei Stiftungsurkunden des Sultans Mehmed II. Fatih

İstanbul, 1935, D. Matbaası.

Kitap Almanca 15. yy Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Doğan Kuban

“Kalenderhane”

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Edirneli Mehmet MECDİ

Tercüme-i Şakâ’ik

İstanbul, 1264, .

Kitap Osmanlıca Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Stefanos Yerasimos

Kostantiniye ve Ayasofya Efsaneleri

İstanbul, 1998, İletişim.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Necdet ÖZTÜRK

“Fatih Vakfiyelerinde Şehircilik”

II. Uluslararası İstanbul'un Fethi Sempozyumu.

Makale Türkçe 15. yy Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...