Hikmet Tanyu'da gök tanrı inancı üzerine karşılaştırmalı bir inceleme

Tez Türkçe İlahiyat×

Künye:

Yazarlar:

Ercan DALKILIÇ

Ekle

Danışmanlar:

Mustafa ÜNAL

Ekle

Yayın Yılı:

2007

Yayın Yeri:

Kayseri

Seviye:

MASTER

Kurum:

Erciyes Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

İndirmek için tıklayınız

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Tayfun Demirhan

Güncelleyen:

Tayfun Demirhan

Özet:

Tezimiz, Türklerin eski inançları olan ?Gök Tanrı nancı? üzerine bir incelemedir. Konumuz, Gök Tanrı inancının Hikmet Tanyu'da (1918-11.02.1992) anlasıldıgı içerik ve kapsam üzerine kuruludur. Amacımız, Hikmet Tanyu'nun bakıs açısı dogrultusunda Gök Tanrı inancının tezahür sekillerini ve bu tezahür sekilleri içindeki özgünlügü ortaya çıkarmaktır. Konunun özgünlügünü Hikmet Tanyu esas olmak üzere brahim Kafesoglu ve Harun Güngör ekseninde vermeye çalıstık. Öncelikle gögün dinlerdeki yeri ve Türklerde gök anlayısını genel bir çerçeve olarak ele aldık. Sonra bir ?din? olarak Gök Tanrı inancının vasıfları üzerinde durduk. Tartısmalı konular üzerinde arastırmacıların görüslerini karsılastırma konusu yaparken yer yer diger dinlere de atıflarda bulunduk. Daha sonra da ilk kaynaklara inerek Gök Tanrı inancının menseî ve saf seklini bizzat ?Gök Tanrı? kavramı üzerinden açıklarmaya çalıstık. Arastırmamız sonunda gördük ki, Gök Tanrı nancı, özünde Tek Tanrılı bir inanç sistemidir. Eski Türk dini bu inanç etrafında sekillenmis tamamen kendine özgü bir dindir. Gök Tanrı, bütün Türk topluluklarında dinin merkezinde yer almıstır. ?Gök?, geçmiste ?ulu, yüce? anlamında ?Tanrı?nın bir sıfatı olarak kullanılmıstır. ?Tanrı? ise farklı sekillerde söylenerek günümüze kadar gelmistir. Gök Tanrı'nın zamanla ?deus otiosus? durumunu almasıyla ters orantılı olarak kutsallıgın yaygınlık kazandıgı, Gök Tanrı'nın yer yer baska isimler aldıgı veya kisilestirildigi de söz konusudur. Ancak gögün ısıgı ve rengi her zaman, kutsalın bir tezahürü olarak Gök Tanrı'nın özgün vasfına göndermede bulunmaktadır. Gök ve Tanrı terkip halinde somut ve soyutu bütünlemektedir. Gök Tanrı böylece ?semavî, yüce, güçlü? gibi özelliklerle kendisini göstermektedir.

Tezimiz, Türklerin eski inançları olan ?Gök Tanrı nancı? üzerine bir incelemedir.Konumuz, Gök Tanrı inancının Hikmet Tanyu'da (1918-11.02.1992) anlasıldıgı içerikve kapsam üzerine kuruludur. Amacımız, Hikmet Tanyu'nun bakıs açısı dogrultusundaGök Tanrı inancının tezahür sekillerini ve bu tezahür sekilleri içindeki özgünlügü ortayaçıkarmaktır.Konunun özgünlügünü Hikmet Tanyu esas olmak üzere brahim Kafesoglu ve HarunGüngör ekseninde vermeye çalıstık. Öncelikle gögün dinlerdeki yeri ve Türklerde gökanlayısını genel bir çerçeve olarak ele aldık. Sonra bir ?din? olarak Gök Tanrı inancınınvasıfları üzerinde durduk. Tartısmalı konular üzerinde arastırmacıların görüslerinikarsılastırma konusu yaparken yer yer diger dinlere de atıflarda bulunduk. Daha sonrada ilk kaynaklara inerek Gök Tanrı inancının menseî ve saf seklini bizzat ?Gök Tanrı?kavramı üzerinden açıklarmaya çalıstık.Arastırmamız sonunda gördük ki, Gök Tanrı nancı, özünde Tek Tanrılı bir inançsistemidir. Eski Türk dini bu inanç etrafında sekillenmis tamamen kendine özgü birdindir. Gök Tanrı, bütün Türk topluluklarında dinin merkezinde yer almıstır. ?Gök?,geçmiste ?ulu, yüce? anlamında ?Tanrı?nın bir sıfatı olarak kullanılmıstır. ?Tanrı? isefarklı sekillerde söylenerek günümüze kadar gelmistir. Gök Tanrı'nın zamanla ?deusotiosus? durumunu almasıyla ters orantılı olarak kutsallıgın yaygınlık kazandıgı, GökTanrı'nın yer yer baska isimler aldıgı veya kisilestirildigi de söz konusudur. Ancakgögün ısıgı ve rengi her zaman, kutsalın bir tezahürü olarak Gök Tanrı'nın özgünvasfına göndermede bulunmaktadır. Gök ve Tanrı terkip halinde somut ve soyutubütünlemektedir. Gök Tanrı böylece ?semavî, yüce, güçlü? gibi özelliklerle kendisinigöstermektedir.

Tayfun Demirhan

“Türk Mitolojisi Kaynakçası”.

277 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

2602 kez

görüntülendi.

Gülşah Çoban

“Eski Türk Dini”.

113 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

11 kez

görüntülendi.

Gülşah Çoban

“Eski Türk Dini Kaynakçası”.

63 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

72 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Marcel BRION

Asya ve Avrupa'da Hunlar

İstanbul, 2005, Çatı Kitapları.

Kitap Türkçe Eski Çağ Tarih Orta Asya Türk Avrupa

Bu Kitap

89 kez

görüntülendi.

Wolfram EBERHARD

Çin'in Şimal Komşuları

Ankara, 1942, Türk Tarih Kurumu İdeal Matbaası.

Kitap Türkçe Çin Tarih Uzak Doğu

Bu Kitap

72 kez

görüntülendi.

Emel ESİN

İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş

İstanbul, 1978, İÜ Edebiyat Fakultesi Matbaası.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

70 kez

görüntülendi.

Ekrem MEMİŞ

Eskiçağ Medeniyetleri Tarihi

Bursa, 2015, Ekin Kitabevi.

Kitap

Bu Kitap

29 kez

görüntülendi.

Abdurrahman KÜÇÜK , Mehmet Alparslan KÜÇÜK , Günay TÜMER

Dinler Tarihi

Ankara, 2011, Berikan Yayınevi.

Kitap Türkçe İlahiyat Sosyal Bilimler Tarih

Bu Kitap

39 kez

görüntülendi.

İsmail TAŞ

Türk Düşüncesinde Kozmogoni-Kozmoloji

konya, 2011, Kömen Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

24 kez

görüntülendi.

Bahaeddin Ögel

Türk Kültürünün Gelişme Çağları

İstanbul, 1971, MEB Yayınları.

Kitap Türkçe Kaynak Yayını

Bu Kitap

21 kez

görüntülendi.

Hikmet TANYU

İslamlıktan Önce Türklerde Tek Tanrı İnancı

Ankara , 1980, A.Ü. İlahiyat Fakültesi.

Kitap Tarih

Bu Kitap

19 kez

görüntülendi.

Abdülkadir İNAN

Eski Türk Dini Tarihi

Ankara, 1976, Milli Eğitim Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Emel ESİN

Türk Kozmolojisine Giriş

İstanbul, 2001, Kabalcı.

Kitap Türkçe Tarih Genel Türk

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Mircea Eliade

Şamanizm

Ankara, 2014, İmge Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Jean Paul Roux

Türklerin ve Moğolların Eski Dini

İstanbul, 2001, Kabalcı Yayınevi.

Kitap Türkçe Kaynak Yayını Anadolu

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Yaşar KALAFAT

Altaylar'dan Anadolu'ya Kamizm - Şamanizm

İstanbul, 2004, Yeditepe Yayınevi.

Kitap Türkçe Tarih Folklor

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Murat Uraz

Türk Mitolojisi

İstanbul, 1967, Hera Şiir Kitaplığı.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Wolfram EBERHARD

Çin Tarihi

Ankara, 1987, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Çin Uzak Doğu Kaynak Yayını

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Mehmet Fuad KÖPRÜLÜ

Türk Tarih-i Dinisi

İstanbul, 2005, Akçağ Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Anadolu

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Hikmet TANYU

Türklerin Dini Tarihçesi

Ankara, 1978, Burak Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Abdülkadir İNAN

Tarihte ve Bugün Şamanizm

Ankara, 1986, Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Muharrem ERGİN

Orhun Abideleri

İstanbul, 1994, Boğaziçi.

Kitap Tarih Genel Türk

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Ahmet DOĞAN

“İslâmiyet'ten Önceki Türk İnancına Dair”

Türkler Ansiklopedisi (Cilt 1).

Makale Türkçe

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

William Hardy McNeill

Dünya Tarihi

İstanbul, 1985, .

Kitap Türkçe Kaynak Yayını

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Vehbi A. ECER , Ünver Günay

Toplumsal Değişme, Tasavvuf, Tarikatlar ve Türkiye

Kayseri, 1999, Erciyes Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Muharrem ERGİN

Dede Korkut Kitabı

Ankara, 1994, Türk Dil Kurumu.

Kitap Türkçe Hikaye

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Bahaeddin Ögel

Türk Mitolojisi

Ankara, 1989, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Lev Nikolayeviç GUMİLEV

Eski Türkler

İstanbul, 2002, Selenge Yayınları.

Kitap Türkçe Orta Asya

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Yusuf Has Hâcib

Kutadgu-Bilig

Ankara, 1959, TTK.

Kitap Türkçe Tarih Genel Türk

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Faruk Sümer

Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilatı - Destanları

Ankara, 2017, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Michel Perrin

Şamanizm

İstanbul, 1995, İletişim Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ekrem MEMİŞ

Türk Kültür Tarihi

Bursa, 2015, Ekin Basım Yayın.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Genel Türk Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Kâşgarlı Mahmut

Divanü Lügati’t-Türk

Ankara, 1992, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Jean Paul Roux

Türklerin Tarihi

İstanbul, 1998, Milliyet Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Hilmi Ziya ÜLKEN

Türk Tefekkürü Tarihi

İstanbul, 2009, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Fuzuli BAYAT

Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı

, 2009, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Sami KILIÇ

Hikmet Tanyu'nun Dinler Tarihi Bilimindeki Yeri

Kayseri, 1995, MASTER.

Tez Türkçe

Bu Tez

2 kez

görüntülendi.

İbrahim Kafesoğlu

Eski Türk Dini

Ankara, 1980, Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kitap Türkçe İlahiyat Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

İbrahim Kafesoğlu

Türk Milli Kültürü

İstanbul, 1994, Boğaziçi Yayını.

Kitap

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ahmed Hamdi AKSEKİ

İslam Dini

Ankara, 1953, DİB.

Kitap Türkçe İslam Çağdaş Anadolu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ekrem SARIKÇIOĞLU

Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi

Isparta, 2008, Fakülte Kitapevi.

Kitap Türkçe İlahiyat Sosyal Bilimler Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Mircea Eliade

Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi

Istanbul, 2000, Kabalcı Yayınevi.

Kitap Türkçe İlahiyat

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Lev Nikolayeviç GUMİLEV

Hunlar

İstanbul, 2002, Selenge Yayınları.

Kitap Türkçe Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Süleyman KOCABAŞ

Tarihte Âdil Türk İdaresi

İstanbul, 1994, Vatan Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Liu Mau TSAI

Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri

İstanbul, 2011, Selenge.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Mustafa Necati SEPETÇİOĞLU

Türk Destanları

İstanbul, 1986, Toker Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Vehbi A. ECER

İslam Tarihi Dersleri

Kayseri, 1991, Erciyes Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Harun GÜNGÖR , Ünver Günay

Türklerin Dini Tarihi

, 1998, .

Kitap Türkçe İlahiyat Tarih Folklor

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Sait BAŞER

Kutadgu Bilig'de Kut ve Töre

Ankara, 1990, Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Seyyid Hüseyin NASR

Bilgi ve Kutsal

İstanbul, 1999, İz Yayıncılık.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Sait BAŞER

Esmaü'l-Hüsnâ'ya Göre Gök Tanrı'nın Sıfatları

İstanbul, 1992, Seyran Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mirfatin ZEKIYEV

Türklerin ve Tatarların Kökeni

İstanbul, 2005, Selenge Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bozkurt GÜVENÇ

Türk Kimliği

İstanbul, 1995, Remzi Kitabevi.

Kitap Türkçe 15. yy Orta Asya Genel Türk

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Ziya GÖKALP

Türk Medeniyeti Tarihi

İstanbul, 1995, Yalçın Toker Yayıncılık.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Hüseyin Namık ORKUN

Eski Türk Yazıtları

Ankara, 2011, Türk Dil Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Dinler Tarihi Araştırmaları I

Ankara, 1998, Dinler Tarihi Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Neslihan FULİN

Destanlarda İslam öncesi Gök Tanrı inancı ve ilgili motifler

Elazığ, 2013, MASTER.

Tez Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Tez

216 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...