Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Risâle-İ Yefindelik “Örtünme Risalesi” Adlı Eser (Dil Özellikleri, Çevriyazı, Türkiye Türkçesine Aktarma, Tıpkıbasım)

Makale Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Dr. Ümit Eker Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2018

Yayınlandığı Eser:

Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

75-98

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/499634

Operatör:

Öznur Kaya

Güncelleyen:

Öznur Kaya

Özet:

Bu çalışmada, Berlin Devlet Kütüphanesinde Cagataiische Sammelhandschrift “Çağatayca Toplu El Yazmaları” adıyla kayıtlı el yazması içinde bulunan Risâle-i Yefindelik “Örtünme Risalesi” parçası ele alınmıştır. Yazma nesir hâlindedir. Genel olarak Hz. Âdem peygamberden başlayarak Hz. Muhammed (a.s.)’a kadar uzanan dönemdeki örtünme, kıyafet yapımı vb. konular ele alınmıştır. Dil özelliklerine ve kağıdın türüne bakılırsa metnin XVIII. yüzyıl sonlarında yazıya geçirildiği söylenebilir.

Çalışma, önemli görülen dil özellikleri, çevriyazı, Türkiye Türkçesine aktarma ve tıpkıbasım olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metinde öne çıkan ses ve şekil bilgisi özellikleriyle kelime kadrosu incelenmiş, ikinci bölümde metnin çevriyazısı yapılmış, üçüncü bölümde metin Türkiye Türkçesine aktarılmış, dördüncü bölümde tıpkıbasım verilmiştir.

Metnin yazım özellikleri incelendiğinde birçok Arapça ve Farsça kelimenin kaynak dildekinden farklı bir şekilde yazıldığı görülür. Basit bir müstensih hatası olarak değerlendirilemeyecek bu yazım farklılıkları bugünkü Uygur Türkçesi yazımında da olduğu gibi Eski Uygur imla geleneğinin koyulaşmasıyla oluştuğu söylenebilir. Bugünkü Uygur Türkçesinin yazımında görülen yazım geleneğinin daha XVIII. yüzyılda bu tür metinlerle geliştiği ve günümüzdeki şeklini aldığı düşünülebilir.

Çalışma, önemli görülen dil özellikleri, çevriyazı, Türkiye Türkçesine aktarma ve tıpkıbasım olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metinde öne çıkan ses ve şekil bilgisi özellikleriyle kelime kadrosu incelenmiş, ikinci bölümde metnin çevriyazısı yapılmış, üçüncü bölümde metin Türkiye Türkçesine aktarılmış, dördüncü bölümde tıpkıbasım verilmiştir.

Metnin yazım özellikleri incelendiğinde birçok Arapça ve Farsça kelimenin kaynak dildekinden farklı bir şekilde yazıldığı görülür. Basit bir müstensih hatası olarak değerlendirilemeyecek bu yazım farklılıkları bugünkü Uygur Türkçesi yazımında da olduğu gibi Eski Uygur imla geleneğinin koyulaşmasıyla oluştuğu söylenebilir. Bugünkü Uygur Türkçesinin yazımında görülen yazım geleneğinin daha XVIII. yüzyılda bu tür metinlerle geliştiği ve günümüzdeki şeklini aldığı düşünülebilir.

Ochirpurev Duger

“Çağatay Türkçesi Kaynakçası”.

147 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

349 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Bu eserin yaptığı atıf bulunmuyor.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...